ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Ας δούμε τι συμβολίζουν τα σημεία, με τα οποία φανερώθηκε το Άγιο Πνεύμα στους ανθρώπους.

Α΄. «Εγένετο άφνω εκ του ουρανού ήχος».

Στο Σινά, όταν παρουσιάστηκε ο Θεός στους Ισραηλίτες, ακουγόταν φωνές, βροντές, δυνατός ήχος σάλπιγγας (Εξ. 19,26). Έτσι κι εδώ ακούγεται δυνατό βουητό «ώσπερ φερομένης πνοής βιαίας», σαν να φυσούσε και να ούρλιαζε βίαιος άνεμος, όπως στις καταιγίδες και τους τυφώνες. Ήταν η κοσμοχαλασιά του Αγίου Πνεύματος, που θα ξερίζωνε το τεράστιο και πανύψηλο δένδρο της ειδωλολατρίας.

Εδώ φαίνεται και η ενότητα αλλά και η συνέχεια των δύο διαθηκών, της Παλαιάς και της Καινής. Σάλπιγγα παλαιά, βοή ανεμοστρόβιλου τώρα. Οι πατέρες παίρνουν αφορμή από την βιαιότητα του ανέμου και μας υπενθυμίζουν ότι οι βιαστές θα κερδίσουν την βασιλεία των ουρανών (Ματθ. 11,12).

Ας παρατηρήσουμε ότι παύει η incognito ή αδύναμη –ενίοτε– παρουσία του Θεού. Μη ξεχνάμε ότι στην ανάσταση και στην ανάληψη του ο Χριστός αποκαλύπτεται μόνο στους πιστούς μαθητές του. Εδώ όμως έχουμε πανηγυρική και θριαμβευτική είσοδο στην ιστορία της παρουσίας του Θεού ενώπιον όλων. Αρχίζει η βασιλεία του Θεού να φαίνεται «μετά δυνάμεως» και επισημοποιείται κατά τον πιο επίσημο τρόπο η έναρξη της κοινωνίας Θεού και ανθρώπων.

Αυτή είναι και η σημασία της καθόδου του Αγίου Πνεύματος. Όχι ότι δεν υπήρχε Πνεύμα Άγιο πριν, αλλά μετά την ανάληψη του Χριστού αρχίζει η κοινωνία του ανθρώπου με το Θεό και η οικείωση των δωρεών του. Βέβαια κάποιοι, αν και βίωσαν το γεγονός, το δυσφημούν ως μέθη των αποστόλων, όπως παλαιότερα οι Ιουδαίοι λέγανε ότι ο Χριστός κάνει τα θαύματα –τα οποία δεν μπορούσαν να απορρίψουν– με τη δύναμη των δαιμονίων. Η αλήθεια της Εκκλησίας όμως δεν φοβάται τους κακοπροαίρετους και τους θεληματικά απίστους.

Β΄. «Και επλήρωσεν όλον τον οίκον ου ήσαν καθήμενοι».

Ο άγιος Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο οίκος, που ήταν συγκεντρωμένοι οι πιστοί, έγινε μία κολυμπήθρα, στην οποία βαπτίσθηκαν όλοι οι παρευρισκόμενοι εκεί. Βαπτίσθηκαν με Άγιο Πνεύμα και φωτιά, όπως είχε προφητεύσει ο τίμιος Πρόδρομος (Ματθ. 3,11). Και η δωρεά της χάριτος ήταν καθολική και γενική. Όλοι πήραν χαρίσματα, ανάλογα βέβαια με την πίστη τους, την κλήση τους και το έργο τους. Όλοι έχουμε χαρίσματα. Εξωτερικά και εσωτερικά. Περισσότερα ή λιγώτερα.

Τα εξωτερικά είναι έκτακτα και ποικίλα σημεία, τέρατα και δυνάμεις, προς ενίσχυση του έργου της Εκκλησίας, όχι όμως απαραίτητα για την προσωπική μας σωτηρία. Μάλιστα επειδή αυτά εξάπτουν τον ανθρώπινο εγωισμό και προκαλούν υπερηφάνεια οι άγιοι δεν τα επιθυμούσαν και, όταν τα είχαν, επέτρεπε ο Θεός πλείστες δοκιμασίες και διωγμούς, για να ταπεινώνονται και να εκζητούν συνεχώς το έλεος του Θεού.

Τα εσωτερικά είναι απαραίτητα για τη σωτηρία μας και υποχρεωτικά για όλους. «Ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ει μη εν Πνεύματι Αγίω» (Α΄ Κορ. 12,3). Δηλαδή αν δεν έχεις Πνεύμα Άγιο δεν μπορείς να δεχθείς τη θεότητα του Χριστού. «Ο καρπός του Πνεύματός έστιν αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης εγκράτεια» (Γαλ. 5,22). Αν δεν έχεις Πνεύμα Άγιο δεν μπορείς ν’ αποκτήσεις τις μεγάλες αυτές αρετές, τις τόσο απαραίτητες για τον αγιασμό μας. Εάν θέλουμε να δούμε αν έχουμε Πνεύμα άγιο, ας προσέξουμε αν έχουμε αυτά τα εσωτερικά χαρίσματα, που προανέφερε ο Παύλος στην επιστολή του προς τους Γαλάτες.

Οι απόστολοι πήραν συν τοις άλλοις και τα χαρίσματα των ποιμένων σύμφωνα με την πρόρρηση του Χριστού (Ιω. 20,22-23). Έτσι η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος, που ήταν στους άλλους βάπτισμα και χρίσμα, στους αποστόλους ήταν και χειροτονία συγχρόνως.

Γ΄. «Και ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός».

Εμφανίζεται το Άγιο Πνεύμα υπό μορφή γλωσσών, διότι η νέα πίστη θα διαδιδόταν με το κήρυγμα και την κατήχηση. Ο Κύριός μας στη δημόσια δράση του εμφανίσθηκε με την ιδιότητα του διδασκάλου και το πρώτο όνομα, που έδωσε σ’ αυτούς που τον ακολουθούσαν, ήταν το όνομα του μαθητού. Αλλά και το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος εμφανίστηκε στον κόσμο με μια μορφή που έχει σχέση με τον λόγο, με την μορφή των πυρίνων γλωσσών και της βιαίας πνοής, για να δείξει ότι η Εκκλησία που ιδρύθηκε την ημέρα αυτήν θα στηρίζεται πάνω στην διδαχή και ο λόγος της πρέπει να έχει τη δύναμη της φωτιάς και του ανέμου. Το κήρυγμα θα πρέπει να σείει και να ξυπνά, να καίει ότι παλιό και σάπιο και να εξαγνίζει και να καθαρίζει τους ανθρώπους. Η ύπαρξη πραγματικού και αληθινού προφητικού και αποστολικού κηρύγματος στην Εκκλησία είναι από τα βασικά σημεία και εχέγγυα ότι ενοικεί σ’ αυτήν το πανάγιο Πνεύμα.

«Ωσεί πυρός»· δηλαδή υπό μορφήν πυρός. Προς τι ο συμβολισμός αυτός;

Με το πυρ εικονίζεται στη Γραφή ο Θεός. «Ο Θεός ημών πυρ καταναλίσκον» (Εβρ. 12,29). Η φωτιά του Αγίου Πνεύματος, ενεργώντας παρόμοια με την υλική φωτιά, καίει τ’ αγκάθια της αμαρτίας, θερμαίνει την πίστη, φωτίζει το μυαλό κατά Θεό, παρηγορεί και δίνει θαλπωρή στην ψυχή. Ο άγιος Χρυσόστομος παρατηρεί ότι, όπως η φωτιά κάνει την μαλακή και ασχημάτιστη λάσπη σκληρή και με καθορισμένο σχήμα, έτσι και το Άγιο Πνεύμα κάνει στερεό, ψημένο, ανθεκτικό το φρόνημα και τον χαρακτήρα του χριστιανού και τον μορφοποιεί κατά Θεό.

Κατέβηκε λοιπόν το Άγιο Πνεύμα σαν άνεμος που σφυρίζει άγρια και σαν φωτεινές γλώσσες. Σαν αέρας και φως. Τα στοιχεία αυτά είναι τόσο αναγκαία για την ζωή μας, που χωρίς αυτά δεν μπορούμε να ζήσουμε ούτε λεπτό. Γι’ αυτό και ο Θεός τα έχει δώσει άφθονα σε όλους και μάλιστα δωρεάν. Ο αέρας περιβάλλει τη γη μας σε πάχος πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, ο δε ήλιος κυριολεκτικά την περιλούζει κάθε μέρα με φως. Εκτός όμως από αναγκαία και άφθονα τα στοιχεία αυτά είναι λεπτότατα. Γι’ αυτό εισέρχονται παντού και στο τελευταίο κύτταρο του οργανισμού μας. Να λοιπόν ο ρόλος αλλά και η αναγκαιότητα του Αγίου Πνεύματος. Ας προσευχηθούμε έντονα και με θέρμη· «Βασιλεύ ουράνιε, παράκλητε, το πνεύμα της αληθείας ελθέ και σκήνωσον εν ημίν».

Πηγή: pmeletios.com

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Της Ελένης Σταμούλου, Θεολόγου

Την Δευτέρα μετά την Αγία Πεντηκοστή, η Εκκλησία μας εορτάζει το Άγιον Πνεύμα.

Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, το οποίο εκπορεύεται εκ του Πατρός και ΟΧΙ και εκ του Υιού, όπως λένε οι Αιρετικοί Παπικοί.

Είναι ομοούσιο με το Πρόσωπο του Πατρός και του Υιού και ίσο κατά την λατρεία, την τιμή, και την προσκύνηση, κατά το Σύμβολο της Πίστεως, αφού «συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται» μαζί με τον Πατέρα και με τον Υιόν.

«Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον, το λαλήσαν δια των προφητών»

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι λέγει το Σύμβολον της Πίστεως μας για το Άγιον Πνεύμα:

«Και εις το Πνεύμα το άγιον, το κύριον, το ζωοποιόν».

Το Πνεύμα είναι άγιον. Η αγιότητα είναι κορυφαία και κυριολεκτική ιδιότητα του Θεού και συνεπώς το Πνεύμα ως Άγιον είναι ομοούσιον με τον Πατέρα. Ως ομοούσιον δε, το Πνεύμα είναι τέλειος Θεός.

Η Θεότητα του Αγίου Πνεύματος θεσπίζεται από την Β’ Οικουμενική Συνοδο το 381 μ.Χ. στην Κων/πολη και απορρίπτει την κακοδοξία του Πνευματομάχου Μακεδονίου -Πατριάρχου Κων/λεως- ο οποίος υποστήριζε πως το Άγιον Πνεύμα είναι κτίσμα του Πατρός και αρνείτο τη θεότητά Του.

(Όπως ακριβώς έπραξε νωρίτερα και ο Άρειος για το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος).

Με την ιδιότητα της αγιότητος, το Πνεύμα αγιάζει με τη χάρη του όλα τα όντα. Είναι αυτό που ζωοποιεί και αναζωογονεί τα πάντα.

Με άλλα λόγια, η φυσική και η πνευματική ύπαρξη, με το Πνεύμα το Άγιον τελειώνονται.

Η αγιαστική χάρις του Πνεύματος, συγκροτεί και συγκρατεί την αγιότητα του Σωματος του Χριστού, της Εκκλησίας, αγιάζοντας τούς πιστούς και την συμμετοχή τους στα Μυστήρια.

Είναι δηλαδή η χάρις του Πνεύματος που αγιάζει την μυστηριακή λειτουργική ζωη της εκκλησίας, καθώς και την συμμετοχή των πιστών σε αυτήν.

Το Πνεύμα ως Θεός είναι «Κύριον και ζωοποιόν».

Εδώ φανερώνεται και πάλι η ταυτότητα ουσίας του Πνεύματος με τα έτερα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, τον Πατέρα και τον Υιόν.

Πιο πάνω το Συμβολο παραδέχεται πίστη «εις ένα Κυριον Ιησούν Χριστόν». Είναι λοιπόν ολοφάνερη η ισοτιμία του Πνεύματος προς τον Υιόν και τον Πατέρα.

Αξιοθαύμαστοι ύμνοι της Εκκλησίας μας που ψάλλονται στον όρθρο κάθε Κυριακή, εκφράζουν πολύ χαρακτηριστικά την αρμονία αυτή στις σχέσεις των τριών Προσώπων καθώς και την ισοτιμία τους:

«Αγίω Πνεύματι, τιμή και δόξα, ώσπερ Πατρί, άμα και Υιώ∙ δια τούτο άσωμεν τη Τριάδι μονοκρατορία».

Δηλαδή: "Στο Άγιο Πνεύμα αρμόζει τιμή και δόξα, όπως αρμόζει στον Πατέρα και τον Υιό. Γι’ αυτό ας υμνήσουμε το ένα και μοναδικό κράτος της Αγίας Τριάδος".

Και: «Αγίω Πνεύματι, το βασιλεύειν πέλει, το αγιάζειν, το κινείν την κτίσιν∙ Θεός γαρ εστιν, ομοούσιος Πατρί και Λόγω».

Δηλαδή: "Στο Άγιο Πνεύμα υπάρχει η δύναμη να βασιλεύει, να αγιάζει και να θέτει σε κίνηση την κτίση. Και αυτό, γιατί είναι τέλειος Θεός, ομοούσιος με τον Υιο και τον Πατέρα". (Αναβαθμοί Α΄ καί Β΄ Ήχου).

«Το εκ του Πατρός εκπορευόμενον».

Το υποστατικό ιδίωμα του Πνεύματος, είναι η εκπόρευσις. Το Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα. Η εκπόρευσις αυτή εκφράζει απλώς τον τρόπο, δηλαδή το πώς της υπάρξεως του Παναγίου Πνεύματος και παραμένει για τον ανθρώπινο νου υπόθεση το ίδιο ανεξιχνίαστη και μυστηριώδης, όσο και η Γέννησις του Υιού από τον Πατέρα, αλλά και γενικότερα το όλον Μυστήριον της «υπάρξεως» της Αγίας Τριάδος.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται αϊδίως μόνον εκ του Πατρός και αποστέλλεται στον κόσμο διά μέσου του Υιού.

Την αλήθεια αυτή την συναντά κανείς και στο Ιερό Ευαγγέλιο:

«Όταν έλθει ο Παράκλητος, ον εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, ὅ παρά του Πατρός εκπορεύεται» (Ιω. ιε΄ , 26).

Στο χωρίο αυτό -το κλασσικό της Αγίας Γραφής για την ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος- γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος μόνον εκ του Πατρός και της εν χρόνω αποστολής Του από τον Υιόν.

«Το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον».

Τα τρία Πρόσωπα, συμπροσκυνούνται και συνδοξάζονται από την Εκκλησία και τους πιστούς, ως ισότιμα και ομοούσια.

Το ότι ο Πατήρ είναι Γεννήτωρ του Υιού και Προβολεύς του Πνεύματος, δεν σημαίνει πως είναι ανώτερος αυτών.

Ούτε πάλι, επειδή ο Υιός και το Πνεύμα προέρχονται από τον Πατέρα σημαίνει ότι είναι κατώτερα Πρόσωπα και υποτάσσονται σ’ Αυτόν. Στον Τριαδικό Θεό υπάρχει ισοτιμία προσώπων απόλυτη, η οποία οδηγεί σε συνδοξασία και συμπροσκύνηση.

«Το λαλήσαν δια των προφητών».

Το Πνεύμα είναι αυτό που φωτίζει τον ανθρώπινο νου ώστε να αντιλαμβάνεται τα κεκρυμμένα μυστήρια και να προλέγει τα μέλλοντα προς όφελος και σωτηρία των πιστών.

Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής εκδηλώθηκε φανερά η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, εν είδει πυρίνων γλωσσών, στούς Αποστόλους που ήσαν συγκεντρωμένοι και άρχισαν να ομιλούν στα πλήθη που ευρίσκοντο στα Ιεροσόλυμα για την εορτή της Ιουδαϊκής Πεντηκοστής.

Αλλά και παλαιότερα στην Παλαιά Διαθήκη, το ίδιο αυτό Πνεύμα ομιλούσε δια στόματος όλων των Προφητών, προετοιμάζοντας και καθοδηγώντας τον κόσμο για την υποδοχή του Μεσσία και Σωτήρα Ιησού Χριστού.

Εύχομαι ο Παράκλητος ο Αγαθός, το Πνεύμα το Άγιον να φωτίζει πάντοτε όλους ημάς και να μας οδηγεί εις πάσαν την Αλήθεια και εις γην ευθείαν. Αμήν!

Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της Αληθείας,

ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών,

ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός,

ελθέ και σκήνωσον εν ημίν και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος

και σώσον αγαθέ τας ψυχάς ημών.