Υπέρ Κεκοιμημένων

ἸΩΑΝΝΗΣ  ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

“Δεν θέλω, ἀδελφοί μου, νὰ ἀγνοεῖτε τα σχετικὰ μὲ ἐκείνους ποὺ ἔχουν κοιμηθεῖ, γιᾶ νᾶ μὴν λυπάσθε, ὅπως ὅλοι οἱ ἄλλοι ποὺ δὲν ἔχουν ἐλπίδα. “Γιατί ἂν πιστεύουμε ὅτι ὁ Ἰησοῦς πέθανε καῖ ἀναστήθηκε, ἔτσι καῖ ὁ Θεός, ἐκείνους ποὺ ἔχουν κοιμηθεῖ, ὄντας ἐνωμένοι μαζί του μὲ τὴν πίστη στὸν Ἰησοῦ, θᾶ τοὺς πάρει κοντᾶ του”.

1.- Ἂς δοῦμε λοιπόν, πρῶτα ἀπ’ὅλα αὐτό: Γιατί ὁ Ἀπόστολος, ὅταν μιλάει γιὰ τὸ Χριστὸ λέει το θὰνατό Του, “θάνατο”, ἐνῶ ὅταν μιλάει γιὰ τὸ τέλος του ἀνθρώπου, ὀνομάζει το θὰνατο “κοίμηση”, καὶ ὂχι “θάνατο”
2. Μιλάει γιὰ ὅσους ἔχουν “κοιμηθεὶ” καὶ ὄχι γιᾶ ὅσους “πέθαναν”. Αὐτοὺς ποὺ ἔχουν κοιμηθεῖ μὲ πίστη στὸν Ἰησοῦ νᾶ φέρει μαζί Του. Καὶ στὴ συνέχεια λέει: “ἐμεὶς οἱ ζωντανοὶ ποὺ θὰ μείνουμε πὶσω καὶ θὰ εἲμαστε στὴ ζωὴ ὅταν ἔρθει ὁ Κύριος, δὲν θὰ προφθάσουμε ὅσους θᾶ ἔχουν κοιμηθεί”
3. Οὔτε ἐδῶ βέβαια, εἶπε “αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πεθάνει”, ἀλλὰ μολονότι μιλάει τρίτη φορὰ γι’αὐτό, πάλι τὸ ὀνόμασε “κοίμηση”. Ὅταν ὅμως μιλάει γιὰ τὸ Χριστὸ λέει: “Ἂν πιστεύουμε ὅτι ὁ Χριστὸς πέθανε”. Δὲν λέει “κοιμήθηκε, ἀλλὰ “πέθανε”.

Γιατί λοιπόν, τὸ θὰνατό του Χριστοῦ τὸν ὀνόμασε θὰνατο, ἐνῶ τὸν θὰνατό του ἀνθρώπου τὸν ὀνόμασε κοίμηση; Δὲν χρησιμοποίησε ἀσφαλώς, ὁ Ἀπόστολος ἄσκοπα καὶ ἐπιπόλαια αὐτὲς τὶς λέξεις, ἀλλὰ θέλησε μὲ αὐτὴ τὴ διάκριση, νὰ διδάξει κάτι πολὺ σπουδαῖο καὶ μεγάλο.

Γιὰ τὴν περίπτωσή του Χριστοῦ, χρησιμοποίησε τὴ λέξη “θάνατο”, γιὰ νὰ βεβαιώσει το πάθος Του. Γιὰ τους ἀνθρώπους ὅμως χρησιμοποίησε τὴ λέξη “κοίμηση” γιὰ νὰ παρηγορήσει τὸν πόνο μας.

Ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε γι’αὐτὸ καὶ ὁ Ἀπόστολος χρησιμοποιεῖ μὲ ἄνεση τὴ λέξη “θάνατος”. Γιὰ τὴν περίπτωση ὅμως τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος στηρίζεται στὴν ἐλπίδα της ἀναστάσεώς Του, χρησιμοποιεῖ ὁ Ἀπόστολος τὴ λέξη “κοίμηση”, προσπαθώντας ἔτσι, νὰ παρηγορήσει τους δικοὺς γιὰ τὴν στέρησή του ἀνθρώπου ποὺ ἔφυγε καὶ ταυτόχρονα νᾶ τοὺς ἐνισχύσει μὲ τὴν ἐλπίδα της ἀναστάσεως. Γιατί, ὅποιος ἔχει κοιμηθεῖ, σίγουρα θᾶ ἀναστηθεῖ,
ἐφόσον ὁ θάνατος δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρὰ ὕπνος μακρύς.

Για να μήν λυπάσθε

 

Η ΨΥΧΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟ

ΡΟΟΥΖ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στο σύγχρονο άνθρωπο που στέκεται με αμηχανία μπροστά στο γεγονός του θανατου. Παρουσιάζει την δύο χιλιάδων ετών διδασκαλία της Ανατολικης Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με την πραγματικότητα του άλλου κόσμου, σε σύγκριση και αντίθεση με τις σύγχρονες "μεταθανάτιες εμπειρίες", όπως αυτές περιγράφονται από διάφορους ερμηνευτές. Έτσι ο αναγνώστης καθίσταται κοινωνός της αληθειας, η οποία, στις μέρες μας, διαστρέφεται από το κοσμικό πνεύμα και τις αιρέσεις. Τα επιχειρηματα που παρατίθενται προέρχονται από τον πλούτο της πατερικης παράδοσης και έχουν σκοπό να ελευθερώσουν τον άνθρωπο από την εγωπάθειά του, έτσι ώστε να μπορέσει να γνωρίσει τον Θεό και την αγάπη Του.

Ο σύγχρονος άνθρωπος ο οποίος αναπτύσσεται σε ένα κοσμικό περιβάλλον και έχει δεχθεί  μία παιδεία ουμανιστική στο πνεύμα του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, στέκεται με αμηχανία ενώπιον των μεγάλων γεγονότων και αισθημάτων όπως είναι ο θάνατος, η αγάπη, η μετάνοια, η ευλάβεια και άλλα. Αδυνατεί να τα κατανοήσει και να τα ερμηνεύσει γιατί τα προσεγγίζει όχι με νου «καθηγεμόνα και αυτοκράτορα» αλλά αποπροσανατολισμένο και «δούλο των αλόγων παθών».

Έτσι, αν δε μαθητεύσει ταπεινά στην παράδοση που μεταφέρει ότι χαρισματικά έχει βιωθεί και βιώνεται από τους αγίους της Εκκλησίας, είναι ανοιχτός σε οποιαδήποτε ιδέα ή εμπειρία συγκινήσει την αμηχανία του.
Ειδικότερα στο θέμα της ζωής μετά το θάνατο, ο σύγχρονος άνθρωπος, ανάσκητος όπως είναι στο να «δοκιμάζει τα πνεύματα», γίνεται κοινωνός ρομαντικών αντιλήψεων που τον αφήνουν εκτεθειμένο σε ιδέες και αντιλήψεις που απέχουν πολύ από την αλήθεια. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μη συντονίζεται με την αλήθεια που θα μπορούσε να τον θεραπεύσει και τελικά να τον σώσει.

Σ’ αυτόν τον σύγχρονο άνθρωπο απευθύνεται το βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ. Στόχος του δεν είναι να τον κρίνει  ή να τον κατηγορήσει για τίποτα, αλλά αντίθετα να τον καταστήσει  κοινωνό της αλήθειας, η οποία διαστρέφεται από το κοσμικό πνεύμα και τα παραμορφωτικά έσοπτρα των χριστιανικών αιρέσεων. Τα επιχειρήματά του προέρχονται από τον πλούτο της πατερικής παραδόσεως, γι’ αυτό στο βάθος τους είναι φιλάνθρωπα. Ακόμα και οι αναφορές στα «εναέρια τελώνια» έχουν την ποιότητα αυτής της φιλανθρωπίας. Όλα καλούν σε μετάνοια, σε κατάνυξη, σε μια ιερή όσο και έμπονη διαδικασία που οδηγεί στη «βαθειά ειρήνη» για την οποία ομιλούν οι Πατέρες της Εκκλησίας. Όλα έχουν σαν σκοπό να ελευθερώσουν το άνθρωπο από την εγωπάθειά του, έτσι ώστε να  μπορέσει να  γνωρίσει το Θεό και την αγάπη Του.

Και η εμπειρία της αγάπης του θεού είναι η πιο συγκλονιστική μεταθανάτια εμπειρία, δια της οποίας ο αγαπώμενος από το Θεό άνθρωπος υπερβαίνει τη ζωή και το θάνατο, ελκόμενος από την άκτιστη Χάρη Του.

Η ΨΥΧΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟ

Εισαγωγικό σχόλιο

Πρόλογος

Περιεχόμενα   

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Το σύγχρονο φαινόμενο των «μεταθανάτιων εμπειριών»
Η «εξωσωματικη εμπειρία»
Η συνάντηση με άλλους
Η «φωτεινη ύπαρξη»
Ποια, ή τι  είναι αυτά τα «φωτεινά όντα»;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Η Ορθόδοξη διδασκαλία περί αγγέλων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Εμφανίσεις αγγέλων και δαιμόνων κατά την ώρα του θανατου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η σύγχρονη εμπειρία της όρασης του «Παραδείσου»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Ο εναέριος κόσμος των πνευμάτων
Η αρχικη φύση του ανθρώπου
Η πτώση του ανθρώπου
Επαφη με τα πεπτωκότα πνεύματα
Το άνοιγμα των αισθησεων
Ο κίνδυνος της επαφης με τα πνεύματα
Μερικές πρακτικές συμβουλές
Συμπέρασμα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Τα εναέρια τελώνια
Πώς να κατανοησουμε τα τελώνια
Πατερικές μαρτυρίες για τα τελώνια
Τα τελώνια στους βίους των Αγίων
Μια σύγχρονη εμπειρία των τελωνίων
Η εμπειρία των τελωνίων πριν από το θανατο
Η μερικη κρίση
Τελώνια: Λυδία Λίθος της αυθεντικης μεταθανάτιας εμπειρίας
η διδασκαλία του Επισκόπου Θεοφάνη του Έγκλειστου περί τελωνίων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

«Εξωσωματικές» εμπειρίες στην αποκρυφιστικη βιβλιογραφία
Η Θιβετιανη Βίβλος των νεκρών
Τα έργα του Εμανιουέλ Σβέντενμποργκ
Το «αστρικό πεδίο» της θεοσοφίας
«Αστρικη προβολη»
«Αστρικά ταξίδια»
Συμπεράσματα σχετικά με τον «εξωσωματικό κόσμο»
Λίγα σχόλια για τη Μετενσάρκωση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

Αληθινές Χριστιανικές εμπειρίες Παραδείσου Που «βρίσκονται» ο Παράδεισος και η Κόλαση
Χριστιανικές εμπειρίες Παραδείσου
Χαρακτηριστικά της αληθινής εμπειρίας Παραδείσου
Λίγα λόγια για τις οράσεις της κόλασης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Το νόημα των σύγχρονων «μεταθανάτιων» εμπειριών. Τι «αποδεικνύουν» οι σύγχρονες μεταθανάτιες εμπειρίες
Η σύνδεση με τον αποκρυφισμό
Η αποκρυφιστικη διδασκαλία των σύγχρονων ερευνητών
Το μηνυμα των σύγχρονων «μεταθανάτιων» εμπειριών
Η Χριστιανικη στάση απέναντι στο θανατο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

Σύνοψη της Ορθόδοξης διδασκαλίας περί της πορείας της ψυχης μετα το θανατο
Η μετα θανατον ζωη υπό Αρχιεπισκόπου Ιωάννη Μαξίμοβιτς
Η έναρξη της πνευματικης όρασης
Συναντησεις με πνεύματα
Οι πρώτες δύο μέρες μετα το θανατο
Τα τελώνια
Οι σαράντα ημέρες
Η κατάσταση των ψυχών μέχρι την τελικη κρίση
Προσευχές για τους νεκρούς
Τι μπορούμε να κάνουμε για τους νεκρούς
Η Ανάσταση των νεκρών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι:

Η Ορθόδοξη Διδασκαλία του αγίου Μάρκου Εφέσου περί της κατάστασης της ψυχης μετα το θανατο

Η ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΉ

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ 
ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Μακαριστού)

Όλοι συμφωνούμε δη η εκκλησία μας, η Ορθοδοξία μας, πορεύεται στην ζωή, στον κόσμο, στον άνθρωπο με οδηγό την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση.

Τα ερωτήματα του ανθρώπου κάθε εποχής, αναζητούν απαντήσεις. Ιδιαίτερα δε, στο περί θανάτου ερώτημα, αναζητά ο άνθρωπος απαντήσεις με βάση την Αλήθεια του Ευαγγελίου απαντήσεις, που δεν θα Ικανοποιούν μόνον μία απλή περιέργεια αλλά θα κινούν το ενδιαφέρον μας για περαιτέρω μελέτη σκοπού και στόχου γύρω από το Ερώτημα.

Σκοπός και στόχος ο προορισμός μας· η επουράνιος Βασιλεία. Όμως, για να φθάσουμε, ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί, στην πορεία του προορισμού μας, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις γνώσεις των πηγών του κάθε θέματος που μας απασχολεί του κάθε ερωτήματος που ζητά απάντηση και ένα τέτοιο είναι κι εκείνο που αναφέρεται στην ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΗ.

Οι απαντήσεις που θα πάρουμε μέσα από την παρούσα έκδοση μας, για τον θάνατο, την μνήμη θανάτου, τον φόβο θανάτου, την διδασκαλία του τάφου, τα Χριστιανικά μας τέλη — ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά— τον χωρισμό της ψυχής από το σώμα, την αθανασία της ψυχής, τα τελώνια, τις Αγιογραφικές μαρτυρίες περί Παραδείσου και τόσα αλλά σχετικά μέχρι την κοινή Ανάσταση των νεκρών, μας οπλίζουν με θάρρος, αυτογνωσία και ακλόνητη πίστη για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θανάτου.

 ΓΙΑΤΙ; MΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Κ. ΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Πρωτοπρεσβύτερος Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Βόλου

Το μικρό αυτό πόνημα, πού κρατάς στα χέρια  σου αύτη τη στιγμή, έχει γραφεί ιδιαίτερα για σένα αδελφέ, πού πενθείς, γιατί κάποιο μέλος της οικογενείας σου έχει αφήσει τον πρόσκαιρο τούτο κόσμο και βρίσκεται στις  ουράνιες μονές ,  ένθα ουκ εστί πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος  (Κοντάκιον νεκρώσιμου ακολουθίας).
Θέλουμε κι εμείς να συμμετέχουμε στο δικό σου πένθος, γιατί δεν είμαστε ξένοι, αλλά αδελφοί και ο Απόστολος των Εθνών Παύλος διέταξε  χλαίειν μετά κλαιόντων  (Ρωμ. 12,15).

      Δε συμμετέχουμε στο πένθος σου τυπικά, αλλά ουσιαστικά. Γι' αυτό είμαστε πρόθυμοι να βρεθούμε κοντά σου, να συζητήσουμε επάνω στο μεγάλο αυτό και σημαντικό θέμα του θανάτου, να θυμηθούμε στιγμές που ζήσατε με τον απελθόντα αδελφό η αδελφή, να συμπαρασταθούμε πνευματικά και γιατί όχι και υλικά αν είναι ανάγκη.

Για το λόγο  αυτό μελέτησε προσεκτικά τις σκέψεις που εκτίθενται. Σ' αυτό το πόνημα αναζήτησε μέσα από τις σελίδες του τις αλήθειες, που ο Κύριος μας άφησε παρακαταθήκη και οι  Άγιοι Πατέρες μας σχολίασαν.

Μη λησμονείς ότι παρηγοριά θα βρεις μόνο μέσα στην Εκκλησία. Οι άνθρωποι που έχουν ταχθεί να την υπηρετούν, καθώς και οι πιστοί μαθητές του   Χρίστου, έχουν τη δυνατότητα να σε βοηθήσουν. Ο λόγος του Θεού και η πατερική εμπειρία μόνο μπορούν να χύσουν βάλσαμο παρηγορίας στον πόνο σου και κανένας άλλος.

Στις σελίδες του θα βρεις απαντήσεις που δόθηκαν σε κάποιους άλλους πενθούντες αδελφούς μας και οι όποιοι ομολόγησαν ότι αναπαύτηκαν. Εκείνοι παρηγορήθηκαν. Βρήκαν την αλήθεια. Ακολούθησαν το δρόμο Εκείνου που είπε:  Εγώ είμι η οδός και η αλήθεια και η ΖΩΗ  (Ίωανν. 14,6).

Το ευχόμαστε με αγάπη και για σένα.

 ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ

ANTHONY BLOOM

Ο Μητροπολίτης Αντώνιος κατά κόσμον Αντρέ Μπλουμ, γεννήθηκε στη Λωζάνη το 1914 από οικογένεια διπλωματών και στρατιωτικών. Έζησε για κάποιο διάστημα της παιδικής του ηλικίας στην Περσία και κατόπιν (μετά τη ρωσική επανάσταση του 1917) στη Γαλλία. Σπούδασε ιατρική, ειδικεύτηκε στη χειρουργική και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στην ογκολογία. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου υπηρέτησε στο γαλλικό στρατό και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της γαλλικής αντίστασης, πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως χειρουργός. Το 1943 εκάρη μοναχός. Το 1948 μετεγκαταστάθηκε στο Λονδίνο στην Αδελφότητα του Αγ. Αλβανού και του Αγ. Σεργίου. Το 1956 διορίστηκε εφημέριος της ρωσικής ενορίας του Λονδίνου και το 1957 χειροτονήθηκε Επίσκοπος . Πέντε χρόνια αργότερα διορίστηκε από το Πατριαρχείο Μόσχας, Αρχιεπίσκοπος και Έξαρχος Δυτικής Ευρώπης ενώ το 1966 ο θρόνος του ανυψώθηκε σε Μητροπολιτικός. Πέθανε το 2003 σε ηλικία 89 ετών.

Η δράση του, τα βιβλία του, τα κηρύγματά του και η εμβέλεια της προσωπικής του ακτινοβολίας τον έχουν κατατάξει ως μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της Ορθοδοξίας του 20ού αιώνα στον Ευρωπαϊκό χώρο.

Θα ήθελα να αρχίσω εξαφανίζοντας, αν είναι δυνατό, τη συνηθισμένη στάση που έχουν αναπτύξει οι σύγχρονοι άνθρωποι, όσον αφορά το θάνατο. Είναι ένα αίσθημα φόβου και απόρριψης, ένα αίσθημα ότι ο θάνατος είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί σ' έναν άνθρωπο και ότι πρέπει να επιδιωχθεί η επιβίωση με κάθε κόστος, ακόμη κι όταν αυτή δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική ζωή.

Σε παλιότερες εποχές, όταν οι Χριστιανοί βρίσκονταν πλησιέστερα στις παγανιστικές τους ρίζες και στη φοβερή και συνταρακτική εμπειρία της μεταστροφής τους, μιλούσαν για το θάνατο ως μια γέννηση στην αιώνια ζωή. Δεν τον αντιλαμβάνονταν ως τέλος, ως μια έσχατη ήττα, αλλά ως μια αρχή. Θεωρούσαν τη ζωή ως άνοδο προς την αιωνιότητα και το θάνατο ως την πύλη που ανοίγει και μας αφήνει να εισέλθουμε σ' αυτήν. Αυτό μάλιστα εξηγεί και το γιατί, τόσο συχνά, οι πρώτοι Χριστιανοί συνήθιζαν να υπενθυμίζουν ο ένας στον άλλο το θάνατο με φράσεις όπως «έχε μνήμη θανάτου», ενώ στις ευχές που μας άφησε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ως πολύτιμη κληρονομιά υπάρχει μια αίτηση, με την οποία ζητούμε από τον Θεό να μας δώσει «μνήμη θανάτου».

Όταν αναφέρονται αυτές οι λέξεις στον σύγχρονο άνθρωπο, η αντίδρασή του είναι συνήθως η απόρριψη και η αποστροφή. Μήπως σημαίνουν αυτές οι λέξεις ότι θα πρέπει να θυμόμαστε πως ο θάνατος είναι σαν τη Δαμόκλειο σπάθη, που κρέμεται από μια τρίχα πάνω από τα κεφάλια μας και πως, ανά πάσα στιγμή, μπορεί το συμπόσιο της ζωής να τερματιστεί τραγικά; Σημαίνουν μήπως πως oποτεδήποτε βρούμε μια χαρά, θα πρέπει αμέσως να συνειδητοποιούμε ότι αυτή θα έχει ένα τέλος; Πρέπει μήπως να επιθυμούμε να συσκοτίζεται το φως κάθε μέρας με το φόβο ενός επικείμενου θανάτου; Όχι, δεν αισθάνονταν έτσι οι πρώτοι Χριστιανοί. Αυτό που αισθάνονταν είναι ότι ο θάνατος αποτελεί μια αποφασιστική στιγμή, όταν όσα μπορούμε να κάνουμε πάνω στη γη φθάνουν σ' ένα τέλος. Πρέπει λοιπόν να βιαστούμε να επιτύχουμε πάνω στη γη όσα μπορούμε να επιτύχουμε. Η μνήμη του θανάτου αποτελεί, κατά έναν παράδοξο τρόπο, ένα σκοπό για να επιτύχουμε στη ζωή, για να γίνουμε το αληθινό πρόσωπο που κληθήκαμε από τον Θεό να γίνουμε, για να πλησιάσουμε όσο περισσότερο μπορούμε αυτό που ο απόστολος Παύλος αποκαλεί «μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού», για να γίνουμε όσο το δυνατόν καλύτερα μια απαραμόρφωτη εικόνα του Θεού.

• θάνατος και απώλεια - αντώνιος μπλούμ (3)