Κάθοδος του Χριστού στον Άδη

Αγίου Ιωάννου του Χρυστοστόμου

 

Σήμερα ο Δεσπότης Χριστός κάμνει περιπολία στον τόπο του Άδη. Σήμερα κατασύντριψε τις χάλκινες πόρτες του. Σήμερα διέλυσε τις σιδερένιες κλειδαριές του. Πρόσεξε πόσο ακριβολογεί. Δεν είπε "άνοιξε πύλες χάλκινες¨, αλλά "κατασύντριψε πύλες χάλκινες", ώστε το δεσμωτήριο να καταστεί πλέον άχρηστο. Εν συνεχεία δεν αφήρεσε απλά τις κλειδαριές, αλλά "τις διέλυσε", ώστε να μείνει ορθάνοιχτη η φυλακή. Σε όποια φυλακή βέβαια δεν υπάρχει πόρτα, ούτε κλειδαριές, κι αν ακόμη κάποιος  εισέλθει μέσα δεν μπορεί να κρατηθεί. Όταν ο Χριστός συντρίψει κάτι, ποιος μπορεί να το επισκευάσει; Λέγει ο προφήτης, "Αυτό που θα διαλύσει ο Θεός ποιος μπορεί στην συνέχεια να το επιδιορθώσει;" (Εκκλησιαστής 7,13).

Οι βασιλείς όταν πρόκειται να ελευθερώσουν φυλακισμένους , στέλνουν επιστολές, και δεν ενεργούν κατά τον ίδιο τρόπο. Αφήνουν δηλαδή στη θέση τους και τις πόρτες και τους φύλακες. Δείχνουν μ' αυτό , ότι είναι ανάγκη πάλι να έλθουν στην φυλακή ξανά ή οι ίδιοι ή άλλοι αντί γι' αυτούς.

Ο Χριστός όμως δεν έδρασε κατ'αυτόν τον τρόπο. Θέλοντας να δείξει, ότι και ο θάνατος έχει τέλος, γιαυτό συνέτριψε τις χάλκινες πύλες και τις κλειδαριές του. Τις ονομάζει χάλκινες, όχι πως ήταν κατασκευασμένες από χαλκό, αλλά για να δείξει το σκληρό και αναπόφευκτο γεγονός του θανάτου.

Για να μάθεις όμως ότι ο χαλκός κι ο σίδηρος δηλώνουν το αλύγιστο και ανυποχώρητο άκουσε τι λέγει σε κάποιον ιταμό, "Το νεύρο σου είναι  σιδερένιο, ο τράχηλος και το μέτωπο σου χάλκινο" (Ησαΐας 48,4). Αυτό το λέγει με τέτοιον τρόπο, όχι επειδή είχε  σιδερένιο νεύρο, ούτε επειδή είχε μέτωπο χάλκινο, αλλά επειδή  είχε πρόσωπο σκληρό, αναίσχυντο και στυγνό.

Θέλεις να μάθεις πως ο θάνατος ήταν αμείλικτος, ανένδοτος και σκληρός σαν το διαμάντι; Στα χρόνια που πέρασαν κανείς δεν τον έπεισε να ελευθερώσει κάποιον από τους φυλακισμένους του, μέχρι που κατέβηκε εκεί και τον εξανάγκασε ο Δεσπότης των αγγέλων.

Πρώτα λοιπόν έδεσε τον ισχυρό και στην συνέχεια άρπαξε τα σκεύη του. Γι΄αυτό και προσθέτει, "Θησαυρούς σκοτεινούς και αοράτους", (Ησαΐσας45,3). Αν και το λεγόμενο είναι ένα, έχει όμως διπλό νόημα. Υπάρχουν δηλαδή σκοτεινοί τόποι, αλλά μπορούμε να τους δούμε , αν ανάψει εκεί ένα λυχνάρι και τον φωτίσουμε.

Τα μέρη όμως του Άδη ήταν πολύ σκοτεινά, διότι ποτέ δεν είχαν δεχθεί ούτε μια ακτίνα φωτός. Γι' αυτό και τους ονομάζει σκοτεινούς και αόρατους τόπους. Πραγματικά ήταν σκοτεινοί, μέχρις ότου κατέβηκε εκεί ο Ήλιος της Δικαιοσύνης, έλουσε τα πάντα στο φως, και έκανε τον Άδη ουρανό. Διότι όπου βρίσκεται ο Χριστός εκεί γίνεται ουρανός.

Ονομάζει τον Άδη θησαυρούς σκοτεινούς και πολύ φυσικά, διότι εκεί υπήρχε συγκεντρωμένος πολύς πλούτος. Καθόσον ολόκληρη η ανθρωπότητα ήταν πλούτος του Θεού. Αυτός ο πλούτος συλήθηκε από τον διάβολο, που απάτησε τον πρώτο άνθρωπο , και υποτάχθηκε στον θάνατο.

Το ότι όμως ολόκληρη η ανθρώπινη φύση ήταν πλούτος του Θεού, μας το δείχνει ο Παύλος λέγοντας, " ο Κύριος έχει ως πλούτο του όλους , όλους εκείνους που επικαλούνται αυτόν" (Κολασσαείς 1,13).

Όπως ένας βασιλιάς, συναντά κάποιον λήσταρχο , που επιτίθεται σε πόλεις , αρπάζει από παντού και κρύβει τα κλεμμένα μέσα σε σπήλαια και αποθηκεύει εκεί τον πλούτο. Τον συλλαμβάνει λοιπόν ο βασιλιάς και τον δένει. Αυτόν με τον παραδίδει για τιμωρία, αλλά τους θησαυρούς τους μεταφέρει σε βασιλικά ταμεία.

Έτσι ακριβώς έπραξε και ο Χριστός. Τον λήσταρχο και τον δεσμοφύλακα , τον διάβολο και τον θάνατο μαζί τους έδεσε με τον δικό του θάνατο. Όλον όμως τον πλούτο, δηλαδή το ανθρώπινο γένος, τον μετέφερε στα βασιλικά ταμεία. Αυτό φανερώνει και ο απόστολος Παύλος λέγοντας,"Μας λύτρωσε από την εξουσία του σκότους και μας μετέφερε στην βασιλεία , όπου βασιλεύει η αγάπη" (Κολασσαείς 1,13).

Το αξιοθαύμαστο είναι ,ότι για να γίνουν όλα αυτά , ήλθε ο ίδιος ο βασιλιάς. Αν και κανείς βασιλιάς ποτέ δεν θα καταδεχόταν να το κάνει αυτό. Διότι οι βασιλείς ελευθερώνουν φυλακισμένους στέλνοντας υπηρέτες τους. Στην περίπτωση μας όμως δεν έγινε έτσι. Αλλά ήλθε αυτοπροσώπως ο ίδιος ο βασιλιάς στους δεσμίους και δεν σιχάθηκε το δεμοτήριο, ούτε τους φυλακισμένους. Δεν επρόκειτο να σιχαθεί το πλάσμα που έπλασε ο ίδιος.

Γι' αυτό λοιπόν συνέτριψε τις πόρτες. Διέλυσε τις κλειδαριές. Παρουσιάστηκε αυτοπροσώπως στον Άδη. Άδειασε όλην τη φυλακή του.Έδεσε τον δεσμοφύλακα. Και τέλος επανήλθε ανάμεσά μας. Ο τύραννος οδηγήθηκε αιχμάλωτος. Ο ισχυρός δέθηκε. Ο θάνατος μόνος του πέταξε τα όπλα του και έπεσε στα πόδια του βασιλιά Χριστού γυμνός. Είδες τι θαυμαστή νίκη ; Είδες τα κατορθώματα του Σταυρού;

Θα σου πως όμως κι άλλο ένα θαυμαστότερο γεγονός. Μαθαίνοντας τον τρόπο της νίκης θα εκπλαγείς ακόμη περισσότερο. Με τα όπλα που νίκησε κάποτε ο διάβολος με τα ίδια τον κατανίκησε ο Χριστός. Αφού δηλαδή πήρε τα όπλα του, στη συνέχει τον νίκησε.

Και πως έγινε αυτό; Άκουσε .Η ήττα μας έγινε με παρθένο, με ένα δένδρο και με τον θάνατο. Παρθένος ήταν η Εύα , διότι ακόμα δεν είχε σμίξει με τον άνδρα της. Ξύλο ήταν το δένδρο . Και θάνατος ήταν το επιτίμιο του Αδάμ.

Και στην περίπτωση μας πάλι έχουμε παρθένο, και ξύλο , και θάνατο. Τα όπλα της ήττας, έγιναν και όπλα της νίκης. Αντί για την Εύα έχουμε την Μαριάμ. Αντί για την γνώση του δένδρου του καλού και του κακού έχουμε το ξύλο του Σταυρού. Αντί του θανάτου του Αδάμ , έχουμε τον θάνατο του Χριστού.

Είδες πως με τα όπλα που νίκησε ο διάβολος , με τα ίδια πάλι νικήθηκε; Με το δένδρο νίκησε ο διάβολος τον Αδάμ; Με τον Σταυρό ο Χριστός κατανίκησε τον διάβολο. Το ένα ξύλο έστειλε στον Άδη τον νικημένο; Το ξύλο του Σταυρού όμως έβγαλε από τον Άδη , όσους είχαν πάει εκεί. Και πάλι το πρώτο ξύλο μόλις νικήθηκε ο Αδάμ , αμέσως κρύφθηκε, ενώ το ξύλο του Σταυρού έδειξε γυμνό τον νικητή μπροστά σε όλους.Ο θάνατος πάλι καταδίκαζε και όλους τους μεταγενέστερους, ενώ ο θάνατος του Χριστού ανέστησε και τους προγενέστερους. "Ποιος μπορεί να εξυμνήσει την δύναμη του Κυρίου;" (Ψαλμός 105,2).Ενώ ήμασταν θνητοί, γίναμε αθάνατοι. Αυτά είναι τα κατορθώματα του Σταυρού.

Πληροφορήθηκες τώρα τη νίκη; Έμαθες τον τρόπο της νίκης; Μάθε τώρα και πως έγινε χωρίς κόπο το κατόρθωμα. Νικήσαμε λοιπόν χωρίς να ματώσουμε τα όπλα. Χωρίς καν να δούμε μια μάχη. Χωρίς να τραυματισθούμε και χωρίς να δούμε πόλεμο.

Τελικά τον πόλεμο τον έκανε μόνος του ο δεσπότης Χριστός κι εμείς στεφανωθήκαμε.Αφού λοιπόν είναι και δική μας η νίκη ας αλαλάξουμε σήμερα τον επινίκιο ύμνο, όπως κάνουν οι στρατιώτες. Δοξολογόωντας , ας πούμε στον Δεσπότη Χριστό, "Κατανικήθηκε ο θάνατος κι εξαφανίστηκε· που είναι θάνατε η νίκη σου; που είναι Άδη το κεντρί σου;" (Ωσηέ 13,14· Α΄Κορινθίου 15,54-55).

 

Όλα αυτά τα κατόρθωσε για χάρη μας ο Σταυρός. Ο Σταυρός είναι το τρόπαιο της νίκης κατά των δαιμόνων. Η μάχαιρα κατα της αμαρτίας και το ξίφος με το οποίο κατέσφαξε ο Χριστός το φίδι. Ο Σταυρός είναι το θέλημα του Πατρός, η δόξα του Μονογενούς Υιού , το αγαλλίαμα του Αγίου Πνεύματος, το κόσμημα των αγγέλων, η ασφάλεια της Εκκλησίας, το καύχημα του Παύλου, το τείχος των αγίων και το φως ολοκλήρου της οικουμένης.

Όπως δηλαδή αν σε ένα σπίτι κυριαρχεί το σκοτάδι και κάποιος ανάψει μια λαμπάδα και ανυψώνοντας την διώχνει το σκοτάδι, έτσι ακριβώς συνέβη με το παγκόσμιο σκότος. Ο Χριστός άναψε τον σταυρό του σαν λαμπάδα και ανυψώνοντάς τον διέλυσε το σκοτάδι ολόκληρης της γης. Κι όπως η λαμπάδα έχει στο επάνω μέρος το φως, έτσι και ο Σταυρός στο επάνω μέρος του έχει και φωτίζει ολόλαμπρα ο Ήλιος της Δικαιοσύνης.

Αυτόν , όταν τον είδε καρφωμένο ο κόσμος έφριξε, η γη κλονίσθηκε και οι πέτρες σχίσθηκαν . Όμως αν και σχίσθηκαν οι πέτρες, η αναισθησία των ιουδαίων δεν αντελήφθη τίποτα. Σχίστηκε το καταπέτασμα και δεν  σχίστηκε η πονηρή συμφωνία εκείνων.

Γιατί τάχα σχίστηκε το καταπέτασμα; Διότι ο Ναός δεν άντεχε να βλέπει τον Δεσπότη Χριστό να σταυρώνεται. Με όσα έγιναν στο δικό του καταπέτασμα, ήταν σαν να έλεγε το εξής, "όποιος θέλει μπορεί πλέον από εδώ και πέρα να μπαίνει μέσα στα άγια. Ποιο είναι το όφελος μου πλέον, αφού έγινε τέτοια θυσία μακριά από μένα; Ποια είναι η ωφέλεια από την Διαθήκη; Ποιο όφελος έχω από τον Νόμο; Εντελώς μάταια και στα χαμένα τους καλλιέργησε τόσο χρόνια"! Τούτο κήρυττε και ο προφήτης λέγοντας, "Γιατί φρούμαξαν αλαζονικά τα έθνη και οι λαοί σχεδίασαν ανόητα;"(Ψαλμός 2,1). Είχαν ακούσει από τον προφήτη ότι, "Σαν πρόβατο οδηγήθηκε στη σφαγή, και σαν άφωνο αρνάκι μπροστά στον κουρευτή του"(Ησαΐας 53,7).

Ενώ όμως μελετούσαν τόσα χρόνια τα λόγια αυτά, όταν εκπληρώθηκε η προφητεία δεν πίστεψαν. Είδες πως μετετούσαν ανόητα; Γι' αυτό ρημάχθηκε ο Ναός. Ήθελε να δείξει, ότι μετά από αυτά θα ακολουθούσε και η παντοτινή ερήμωση.

Επειδή λοιπόν την βραδιά αυτή πρόκειται να δούμε τον Χριστό καρφωμένο στο Σταυρό, σαν αμνό σφαγμένο και θυσιασμένο, παρακαλώ ας πλησιάσουμε με φρίκη, με συστολή και ευλάβεια. Δεν είδατε τους αγγέλους σε ποια στάση κάθισαν στον άδειο τάφο του Χριστού; Επειδή όμως ο τάφος δέχθηκε το Σώμα του Δεσπότη Χριστού γι'αυτό απονέμουν τιμή και στον τόπο του. Οι άγγελοι ξεπερνώντας τους ανθρώπους στάθηκαν με τόσο σεβασμό και ευλάβεια μπροστά στον τάφο. Ενώ εμείς που δεν πρόκειται να σταθούμε απλά μπροστά σε έναν άδει τάφο, αλλά σ'αυτήν την Αγία Τράπεζα, που έχει επάνω της τον Αμνό , πλησιάζουμε με θόρυβο και ταραχή. 

Μετά από αυτά ποια συγγνώμη μορει να έχουμε; Αυτά βέβαια δεν τα λέγω μάταια, αλλά επειδή βλέπω κατ' αυτήν τη βραδιά πολλούς να θορυβούν , να φωνασκούν, να σπρώχνονται μεταξύ τους, να ειρωνεύονται , και πιο πολύ να ετοιμάζουν κόλαση παρα την σωτηρία τους. Γι'αυτόν το λόγο κάνω αυτή τη διαδασκαλία για όλους αυτούς...