ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ
Με αυτόν τον τίτλο μεταδόθηκαν το έτος 1992 από το Ρ.Σ. «Πειραϊκή Εκκλησία» εφτά εκπομπές για τη Μ. Εβδομάδα με βασικό υπόβαθρο την Υμνογραφική κλίμακα. Μικρή φιλοκαλία της 1ης και Εισαγωγικής, και αναθεωρημένη η 4η της Μεγάλης Τρίτης. «Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυνακός …», προσφέρονται αδελφικά ως επιστολή αναφοράς στη Μ. Εβδομάδα του 2019.
1η Φιλοκαλία Εισαγωγικής.
Έχει τονιστεί ότι η Ορθοδοξία ζει τη Μ. Εβδομάδα, ως την κορυφαία του χρόνου, γιατί είναι, «η Εβδομάδα των μεγάλων κατορθωμάτων του Χριστού … αυτών που έβαλαν τέλος στην εποχή του θανάτου … άνοιξαν τον παράδεισο της αγάπης του Θεού, έκαναν βεβαιότητα την ελπίδα του ουρανού, την όντως ζωή»-Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.
Βέβαια η εποχή μας απογύμνωσε τον άνθρωπο-όχι λίγο το χριστιανό Δύσης και Ανατολής-από την Αλήθεια της Μεγάλης Ελπίδας ! Τον παγίδευσε στο λαβύρινθο του ορθολογισμού, που τον απέκοψε από τη δυναμική της άνω αναφοράς, και τον παρέδωσε στο δαιμονισμό των αισθήσεων. Έτσι τις ιερότητες των κορυφαίων γεγονότων της Μ. Εβδομάδας τις προσεγγίζει πιο πολύ από τη λαογραφική τους πλευρά, την ιστορική, ήγουν, παρελθοντική, την αισθητική που ταιριάζουν στα ψαλιδισμένα φτερά του. Επί πλέον, τις ενέταξε στο ποδοβολητό της φυγής, της ευκαιρίας τουριστικής περιπέτειας, δίαυλο από τον οποίο τις πέρασε στον καταναλωτικό μινώταυρο της εποχής που μεταποιεί το χρόνο, και αυτόν τον ιερό, σε χρήμα και απόλαυση, με κάποια επίφαση ή απόφυση χριστιανική.
Έτσι μένει ακοινώνητος από ουσία, άγευστος από νόημα, ανίδεος για τη σημασία και αξία της. Τελειώνουν οι ιερές ημέρες και επιστρέφει μοναχικός και αδικαίωτος στα ίδια αδιέξοδα της καθημερινής πεζότητας. Οι ιερότητες των ημερών δεν γίνονται γι αυτόν γεύση «άλλης βιωτής, της αιωνίου απαρχή». Βλέπετε και η Εκκλησιαστική πνευματική ηγεσία, έχοντας περάσει απότομα από την κατάσταση και τάξη της μοναρχικής χριστιανικής επιβολής στη σημερινή του ανοιχτού κόσμου μικρού χωριού, δεν έχει προφτάσει να ανασυνταχτεί ως θα έπρεπε στις πνευματικές ανάγκες του.
Αυτά δεν γράφονται ως αιχμές κρίσης ή κατάκρισης κανενός. Αυτά καταθέτονται ως αιχμές αφύπνισης και ευθύνης κάθε χριστιανού, ιδιαίτερα εκκλησιαστικού πνευματικού ταγού, ορθόδοξου, ρωμαιοκαθολικού, προτεσταντικού, ως ιστορικά έχει τεμαχιστεί ο άρραφος χιτώνας του Χριστού ! Ως αιχμές χρέους μας απέναντι στον άνθρωπο και αυτής της εποχής, ας μην ξεχνάμε, «αδελφό του Χριστού» ! Που χάνει μένοντας ακοινώνητος από τις γεύσεις της Αλήθειας για τη ζωή που κομίζουν οι μεγάλες ώρας αυτής της Αγίας και Κορυφαίας Εβδομάδας. Ως αιχμές χρέους για τον τρόπο που θα μπορούσε να τις γευτεί ως ιερουργούνται-δηλαδή, γίνονται μυστική επικαιρότητα- σε κάθε Ναό, που μεταμορφώνεται σε Κρανίου τόπο, στον ίδιο εκείνο Γολγοθά, στην ανηφοριά του οποίου βηματίζει «κατάστικτος τοις μώλωψιν» ο ίδιος Εκείνος θείος Οδοιπόρος, φέρων στους ώμους τον ασήκωτο και από το βάρος του ξύλου, και πιο πολύ από αυτό των αμαρτιών όλων των ανθρώπων Σταυρό ! Από την εκπληκτικά ρεαλιστική συνάμα και υψηλή και θεία υμνογραφία της βραδιάς και να νιώσει ως συνοδοιπόρος Του στην αιμάτινη πορεία στο Σταυρό, τον Τάφο, στον Αναστάσιμο θρίαμβο Αυτού. Στο Πάσχα πέρασμα από το θάνατο στη Ζωή.
Πιο απλά, πιο πρακτικά, κάθε χρονιά κλιμακωτά να ανεβεί ένα σκαλοπάτι πιο ψηλά, να κινηθεί ένα ακόμα βήμα στο Χριστό πιο κοντά ! Να ανανεώσει μέσα του τη μεγάλη ελπίδα, ότι δεν είναι η ζωή «βίος αβίωτος» που τελειώνει εδώ. Χάρη στη θυσία του «Καλού Ποιμένα» Χριστού, έχει πύλη ανοιχτή στην περίσσεια της-«Εγώ ήλθον ίνα ζωήν έχωσιν, και περισσόν έχωσιν»-«Εγώ όμως ήρθα για να έχουν τα πρόβατά μου ζωή, και μάλιστα ζωή περίσσια»,Ιωαν.10,10- στην ατελεύτητη κοινωνία της Αγάπης του Θεού !
4η Μ. Τρίτη Εσπέρας. «Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός …»
Το βράδυ της Μ. Τρίτης τελούμε την πιο γνωστή και πιο αγαπητή σε παν-ορθόδοξη κλίμακα Ακολουθία του Νυμφίου. Βασικό θέμα της είναι η μεγαλειώδης πράξη ταπείνωσης ως έκφρασης άπειρης ευγνωμοσύνης στον Κύριο μιας πόρνης γυναίκας που η Αγάπη Του συγχώρεσε τα πολλά κρίματα της ζωής της. Έλυσε τα μαλλιά της κεφαλής της-σημάδι έσχατης ταπείνωσης-και σπόγγισε με αυτά το πολύτιμο μύρο συν τα δάκρυα που η ίδια λίγο πριν ευγνωμονούσα, είχε αλείψει τα πόδια του Χριστού. Στην ιδιαίτερη αγάπη αυτής της Ακολουθίας, πέρα από το θέμα που δίνει στον καθένα υποσυνείδητα αφορμή για αυτοκριτική, έχει συντελέσει αποφασιστικά το εκπληκτικό Δοξαστικό της βραδιάς, «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή …», ποίημα της Οσίας Κασίας ή Κασσιανής μοναχής, της οποίας έχει κακοποιηθεί επώδυνα η ιστορία προς τέρψη της λαϊκής μυθομανίας !
Στον υπομνηματισμό της Ακολουθίας υπογραμμίζονται τα εξής: «Τη Αγία και Μ. Τετάρτη-κάθε εσπερινή Ακολουθία είναι ο Όρθρος, η Πρωινή Ακολουθία της επόμενης ημέρας-της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός μνείαν ποιείσθαι οι θειότατοι Πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του σωτηρίου Πάθους μικρόν τούτο γέγονεν». Ήδη από την αρχή της Ακολουθίας ο Υμνογράφος της Εκκλησίας με έναν ύμνο υψηλής πυκνότητας μας εισάγει σε αυτό το φοβερά ανθρώπινο για την τραγικότητά του θέμα, αλλά και έκτακτα θείο, για τον πλούτο της αποκαλυπτόμενης αγάπης του Χριστού. Παράλληλα αρχίζει να μας προϊδεάζει ανοιχτά, να μας δείχνει με εσωτερική οδύνη λίαν ευδιάκριτα την αποκρουστική πράξη, που προωθεί «χωρίς αιδώ, χωρίς ντροπή» καμιά πια, «μαθητής ο αχάριστος». «Πόρνη προσήλθε Σοι, μύρα συν δάκρυσι, κατακενούσα σου ποσί φιλάνθρωπε, και δυσωδίας των κακών, λυτρούται τη κελεύσει σου». Με υπέροχη δύναμη σε δυο-τρεις στίχους μας δίνει παραστατικά τη δραματική όσο και μεγαλειώδη πράξη και τη διάστασή της. Μια πόρνη προσέρχεται με μύρο και δάκρυ. Αδειάζει στα πόδια του Χριστού το πολύτιμο μύρο, και κάνει ακόμα πιο υπέροχο το άρωμά του με τα από καρδίας δάκρυα μετανοίας-συνάμα και ευγνωμοσύνης της, Και η άμετρη φιλανθρωπία της Αγάπης του Χριστού, εκδηλώνεται άμεσα. Αυτό το, «και δυσωδίας των κακών, λυτρούται τη κελεύσει σου», ιδιαίτερα η τελευταία λέξη, «τη κελεύσει Σου»,υπογραμμίζουν απόλυτα την αμεσότητα του αποτελέσματος, μια αμεσότητα εγγυημένη από Εκείνον που διακήρυξε, «εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και εν γη»-Ματθ.28,18. Ένα νεύμα- κέλευσμα, και η δυσωδία των παθών, ή να το πούμε αλλιώς, η τραγικά πικρή δοκιμασία αυτής τη γυναίκας, παίρνει τέλος.
Και την ώρα που συμβαίνει αυτό το υπέροχο γεγονός ο υμνογράφος μας παραπέμπει στην αποκρουστική πράξη ενός δικού Του, μια πράξη που αγγίζει τα όρια της βλασφημίας του Αγίου Πνεύματος. «Πνεων δε την χάριν Σου, μαθητής ο αχάριστος, ταύτην αποβάλλεται, και βορβόρω συμφύρεται φιλαργυρία απεμπολών Σε» ! Η αντίστροφη κίνηση-προσέχουμε μήπως για μας το λέει-καθένας μας και μαθητής του. Αχάριστος, καθώς αποβάλλει την ατμόσφαιρα χαρισματικής αγάπης μέσα στην οποία ζούσε τρία ολόκληρα χρόνια κοντά στο Χριστό, και πέφτει και κυλιέται στο δικό του βόρβορο ξεπουλώντας από αθεράπευτη φιλαργυρία το θείο Διδάσκαλο και στην πιο εξευτελιστική τιμή. Διό και ο υμνογράφος σαν να βιάζεται να προσπεράσει, να ρίξει στη λησμονιά αυτή την απίστευτη αθλιότητα, κλείνει γρήγορα τον ύμνο μετακινώντας μας σε μια λιτή δοξολογία της ευσπλαχνίας του Χριστού. «Δόξα Χριστέ τη ευσπλαχνία σου». Είναι σαν να λέει, ανθρώπινα πολύ ανθρώπινα. «Δεν την αντέχω, Κύριε, με συγχωρείς δεν ξέρω τι να πω, αυτή την ευσπλαχνία Σου». Κατά κάποιο τρόπο, αφού τα ήξερες όλα, απορώ πώς δεν τον κεραυνοβόλησες !
Στην ίδια γραμμή κινούνται άλλοι ύμνοι της Ακολουθίας. «Η πόρνη εν κλαυθμώ ανεβόα Οικτίρμον, εκμάσουσα θερμώς τους αχράντους σου πόδας, θριξίν της κεφαλής αυτής και εκ βάθους στενάζουσα». Η πόρνη με κλάμα συντριβής προσέφευγε στην Αγάπη Σου, καθώς έφτασε στην πράξη έσχατης ταπείνωσης για μια γυναίκα εκείνης της εποχής, να λύσει δηλαδή τα μαλλιά της και να σφουγγίζει με όλη της θέρμη τα αμόλυντα πόδια σου ! Συνάμα από τα βάθη του είναι της να βγάζει κραυγή αγωνιώδους ικεσίας. «Μη απώση με μηδέ βδελύξη, Θεέ μου. Αλλά δέξαι με μετανοούσαν και σώσον με ως μόνος Φιλάνθρωπος». Μη με αποδιώξεις, μήτε να αποτραβηχτείς Θεέ μου, με το δίκιο σου βέβαια για το βδελυρό και αποκρουστικό των πράξεων μου. Αλλά δέξου τη μετάνοιά μου για όλα όσα έχω κάνει, και σώσε με, Εσύ που είσαι ο μόνος Φιλάνθρωπος.
Θα περάσω σε έναν ακόμη από τους υπέροχους ύμνους της Ακολουθίας με υψηλή σύλληψη των αισθημάτων της πόρνης, θαυμασμό της ανοιχτής ομολογίας και παραδοχής της φοβερά δύσκολης θέσης της, αλλά και της τολμηρής υποθήκευσης της μετανοίας της «Σε τον της Παρθένου Υιόν, πόρνη επιγνούσα Θεόν έλεγε». Ανοιχτή καταγραφή της υψηλής κίνησης της πόρνης γυναίκας, από την αρχή γνωρίζει καλά σε ποιον απευθύνεται. Σε ένα Θεό που έγινε και άνθρωπος από το πιο καθαρό πλάσμα της ιστορίας, την Παναγία Θεοτόκο Παρθένο Μαρία. Σε ένα Θεό που τόλμησε να αποδεχτεί την άβυσσο της ανθρώπινης μοίρας, από τούτο, πόσο ανθρώπινο, πόσο κοντά στους ανθρώπους. «Σε τον της Παρθένου Υιόν». Ανοίγει την καρδιά της και θερμοπαρακαλεί αισθανόμενη ότι οι πράξεις της είναι λίαν αξιοδάκρυτες. «Εν κλαυθμώ δυσωπούσα ως δακρύων άξια πράξασα». Και τι ακριβώς λέει στη θερμή της παράκληση.«Διάλυσον το χρέος, ως καγώ τους πλοκάμους, αγάπησον φιλούσαν, την δικαίως μισουμένην, και πλησίον τελωνών σε κηρύξω, Ευεργέτα Φιλάνθρωπε». Διάλυσε, σκόρπισε, εξαφάνισε τα χρέη των αμαρτημάτων μου, όπως εγώ τούτη την ώρα διαλύω τα μαλλιά της κεφαλής μου. Χάρισε την αγάπη σου σ’ αυτήν που σου φιλάει τα πόδια, και είναι μια γυναίκα που με το δίκιο τους μισούν όλοι, απολαμβάνοντας βέβαια και τις … χάρες της, και συνάμα αισθανόμενοι υποκριτικά απέχθεια σ’ αυτήν για την …«πράξη της» ! Η οποία όμως γυναίκα τούτη την ώρα, έφτασε να σου δείχνει μια υπέροχη άλλη αγάπη. Και η αγάπη που θα της χαρίσεις δε θα πάει χαμένη, θα γίνει διαπρύσιο κήρυγμα στους τελώνες, άλλους από άλλο δρόμο βαριά χτυπημένους από την αμαρτία, καθώς θα δουν από την περίπτωσή μου ότι υπάρχει ένας Θεός Ευεργέτης και Φιλάνθρωπος.
Η επιβολή ανάλογου πνεύματος ύμνων τη Μ. Τρίτη το βράδυ, είναι κυριολεκτικά συγκλονιστική και ολοκληρωτική. Τέτοιοι είναι κι εκείνοι που την παρουσιάζουν να αγοράζει το πολύτιμο μύρο, λέγοντας στον μυροποιό ότι θέλει το πιο καλό για να αρωματίσει, τον ευεργέτη της, αυτόν που τις εξάλειψε όλες τις αμαρτίες. Και ο άλλος, όπου «η βεβυθισμένη τη αμαρτία» βρίσκει το Χριστό ως λιμάνι της σωτηρίας, και τον δείχνει σε όλο τον κόσμο, τόσο αυθεντικά, τόσο υπέροχα με κείνο το: «Ίδε ο των αμαρτανόντων την μετάνοιαν φέρων». Να, δείτε όλοι, Αυτός είναι που φέρνει τη μετάνοια των αμαρτωλών !
Όλοι αυτοί οι ύμνοι έχουν μια εξαιρετική δυναμική , γιατί φανερώνουν και τη μετάνοια και τη συγχώρεση, ως αυθεντικές καταθέσεις εμπειρίας μιας έκτακτα διακεκριμένης, αλλά και αποδοκιμασμένης για τη ζωή της γυναίκας. Και θα πρόσθετα ότι λειτουργούν σαν άμεσες προκλήσεις μίμησης από τον καθένα μας οτιδήποτε κι αν έχει κάνει ! Ιδιαίτερα αν κρίνει κανείς και από τη μεγάλη κραυγή ομολογίας με την οποία κλείνει ένας άλλος ύμνος όπου αντιπαρατίθεται το πιο αποκρουστικό και ασύγκριτα πιο αξιοκατάκριτο της πράξης του Ιούδα και της ζωής της πόρνης, που βγήκε όμως στην οδό της μετάνοιας. «Δεινόν η ραθυμία ! Μεγάλη η μετάνοια» ! Που διαβάστε, ακούγοντάς το μέσα σας πιο πολύ στον υψηλό τόνο που το αποδίδει συνήθως ο Πρωτοψάλτης !
Να ολοκληρώσουμε με ένα ταχύ ερμηνευτικό πέρασμα από τον τελευταίο ύμνο της Ακολουθίας της Μ. Τρίτης, πριν το αναμενόμενο με αδημονία από όλους υπέροχο δοξαστικό, ποίημα Κασσιανής μοναχής της Οσίας. «Κύριε οι εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή», που με τη δέουσα ευλάβεια και ψαλτική τέχνη φιλοδοξούν να εκτελέσουν και εκτελούν κάθε χρόνο βυζαντινοί χοροί μέσα και έξω από τους Ναούς. Ο τελευταίος λοιπόν ύμνος αρχίζει. «Η απεγνωσμένη δια τον βίον, και επεγνωσμένη δια τον τρόπον». Και, από τον πρώτο στίχο σε καθηλώνει συνάγοντας ότι. «Η απελπισμένη για την άθλια ζωή της, γίνεται καταξιωμένη από το Χριστό χάρη στον τρόπο της, την αυταπόδεικτα ειλικρινή της μετάνοια»! Κι εκείνο το, «μη με την πόρνην απορρίψης ο τεχθείς εκ Παρθένου», που παίρνει ειδικό βάρος, γιατί ξεκαθαρίζει ότι ο Χριστός και ως άνθρωπος προέρχεται από τον αντίπερα όχθη, αυτή της παρθενικής καθαρότητας ! Και το, «μη μου τα δάκρυα παρίδης, η χαρά των αγγέλων», που είναι απήχημα της μεγάλης χαράς που γίνεται «εν ουρανώ μεταξύ των αγγέλων του Θεού επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι»,Λουκ.15.7-ολοκληρώνουν. Από κει και πέρα προϊδεάζεσαι ανοιχτά για την βεβαιότητά της πως θα δεχτεί την μετανοούσα γυναίκα Αυτός που δεν την απόδιωχνε τον καιρό που κυλιόταν στο βούρκο της αμαρτίας. Αυτό το, «ην ουκ απώσω αμαρτάνουσαν», πόσες χριστιανικές ψευδό-εξασφαλίσεις δεν τινάζει στον αέρα. Πόσα ρήγματα δεν προκαλεί στην ψευδό-ευσέβεια της απόρριψης του στιγματισμένου για πάντα ως αμαρτωλού, κι ας έχει αλλάξει πια ζωή, όχι σπάμια πρακτική της χριστιανικής κοινότητας, αντίστροφη από αυτή του Διδασκάλου !
Τώρα, αν όλοι οι ύμνοι της βραδιάς θα μπορούσαν να θεωρηθούν συγκλονιστικά διαψάλματα της αβυσσαλέας αγάπης του Θεού προς τον αμαρτωλό άνθρωπο από την περίπτωση της πόρνης γυναίκας, το Δοξαστικό με το οποίο κλείνει η Ακολουθία της Μ. Τρίτης, και είναι ποιητικός καρπός της Οσίας Κασσιανής, θα θεωρούνταν ανεπιφύλακταως ο θριαμβευτικός παιάνας του θείου ελέους. Κι αν μένει άλυτο για κάποιους ακόμα το φιλολογικό πρόβλημα της ενότητας του ύμνου, και ατυχώς δίνει τροφή-αφορμή στα γνωστά παρά- φιλολογικά παιχνίδια,είναι απόλυτα λυμένο αυτό που προέχει, το πνεύμα της απέραντης αγάπης του Θεού στον οποιασδήποτε έκτασης και βάθους αμαρτωλό που καταθέτει από τους στίχους του η αγία ποιήτρια και μεγάλη υμνογράφος της Εκκλησίας.
«Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή». Και εδώ από τις πρώτες λέξεις καθένας μας ως πιστός χριστιανός μετακινείται αυτόματα στο δικό του εσωτερικό κόσμο, διαβάζει κι ακούει μέσα του τα πολλά ή λίγα δικά του κρίματα. Κύριος οίδε αν ή πόσο προχωρεί και στα τολμήματα της συνέχειας με πρώτο εκείνη την φοβερή ομολογία, «την σην αισθομένη θεότητα μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν οδυρομένη, μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει». Θα έλεγα χωρίς τον παραμικρό δισταγμό ότι όλη τη δύναμη των στίχων την απορροφά κυριολεκτικά εκείνο το, «αισθομένη», «την σην αισθομένη θεότητα». Αυτή η αφοπλιστική κατάθεση άμεσης αίσθησης της θεότητας του Χριστού, όχι αντίληψης για τη θεότητά του, που έρχεται ύστερα από μια γυμναστική του νου, μια χλιαρή λογική επεξεργασία, σαν αυτή επιχειρεί ο σημερινός άνθρωπος για να πείσει εαυτόν, ότι τέλος πάντων κάτι υψηλό και ανώτερο θα υπάρχει. Αγνοεί την πίστη ως προσωπική σχέση εμπιστοσύνης, τη συγχέει με τη λογική τεκμηρίωση και συνακόλουθη πειθώ, ως τυπικό παράγωγο στοιχείων γνώσης.
Αλλά ! «Ο Θεός δεν είναι μια ιδέα που την αποδείχνουμε, είναι ένα Πρόσωπο σε σχέση με το οποίο ζούμε», λέει εκπληκτικά εύστοχα,όσο και εντελώς αλλιώτικα ένας πονεμένος μεγάλος χριστιανός, ο Δανός Υπαρξιστής φιλόσοφος της εποχής μας Σαίρεν Κιρκεγκώρ.«Αιρετικός», βέβαια, κι αυτός για τους γνωστούς μικρονοϊκούς που θέλουν «αιρετική» και στερημένη από Χριστό συλλήβδην όλη τη Δυτική χριστιανοσύνη. Το πρόσωπο σε γεμίζει με αίσθηση παρουσίας ! Για τούτο αυτό το. «την σην αισθομένη θεότητα», σημαίνει «νιώθω, αισθάνομαι να σε έχω απέναντι, ζωντανή παρουσία όλον ως Θεό και Άνθρωπο, νιώθω ότι μιλάω μαζί Σου πρόσωπο με πρόσωπο ! Αυτό είναι πίστη χριστιανική και ορθόδοξη με τα όλα της, και μακάριος όποιος τη ζει έτσι ! Γιατί τότε ανοίγει το δρόμο για όλα τα άλλα,«μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν», μπαίνω στην τάξη της μυροφόρου, και με οδυρμό σου καταθέτω «ακαλύπτω προσώπω» ως άνθη ευλάβειας τα πολλά ή λίγα κρίματά μου, εγώ ο ξεπεσμένος σε πολλές αμαρτίες, ως μύρα της αγάπης μου, λίγο πριν τον ενταφιασμό σου.
Αυτά αναλογίζομαι, τώρα που έχω απέναντι Εσένα, και ομολογώ και λέω. «Αλί μου, και τρις αλί, μέσα μου βλέπω νύχτα φοβερή, παραφορά για ακολασία δυνατή, σκότος ζοφερό, κατάμαυρο σαν της ασέληνης νύχτας ο έρωτας για αμαρτία που με κατακλύζει». «Οίμοι λέγουσα ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος έρως της αμαρτίας». Αλλά ! Φτάνει πια, η τραγωδία μέχρις εδώ ! «Ο κύβος ερρίφθη», η μεγάλη απόφαση, «Μετάνοια», ελήφθη ! «Δέξου, λοιπόν, τα αστείρευτα σαν τις πηγές δάκρυά μου, Εσύ που βγάζεις στα ύψη σαν σύννεφα τα νερά των θαλασσών. Σκύψε κι άκουσε τους στεναγμούς της καρδιάς μου, Εσύ που δεν δίστασες να αποτολμήσεις το πιο αβυσσαλέο σκύψιμο, την κάθοδό Σου στη γη από τον ουρανό, την ανέκφραστη με λόγια, κατά Απ. Παύλο κένωσή Σου, το άδειασμα της θεότητάς σου μέσα σε μια ανθρώπινη φύση». «Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ ! Κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω Σου κενώσει». Έμπλεος ευγνωμοσύνης για τη συγχώρεση θα φιλήσω κι εγώ με όλη μου την καρδιά, και με όση μου έχει απομείνει τρυφερότητα τα αμόλυντα πόδια σου». «Καταφιλήσω σου τους αχράντους σου πόδας», θα τα ποτίσω με τα δάκρυα της μετανοίας μου, και «αποσμίξω τούτους δε πάλιν», και θα τα σφουγγίσω, όχι με τα μαλλιά της κεφαλής μου όπως η πόρνη, αλλά με την ολόκαρδη ευχαριστία της αγάπης μου !
«Ων εν τω παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω ακρύβη». Είμαστε στο περιβόητο σημείο αιχμής, την τάχα μου αναντιστοιχία της συνέχειας με τα πριν, και αφορμή στα μυθιστορηματικά παίγνια τέρψης και μυθομανίας λαϊκής. Μακριά, θυμάται η Υμνογράφος, η Εύα της παράβασης από όλα αυτά–μετάνοια, δάκρυα, αρωματική ευχαριστία-όπως και ο Αδάμ, σαν άκουσαν κρότο, το γνωστό ήχο της παρουσίας του Θεού «περιπατούντος εν τω παραδείσω το δειλινόν, και εφοβήθησαν και εκρύβησαν ότι ήσαν γυμνοί», κατά τη ρεαλιστική περιγραφή της Μωσαϊκής Γένεσης. Τι άλλο τους έμενε να κάνουν, είχαν κάνει την παράβαση, τα είχαν κάνει μούσκεμα, και ήταν στερημένοι από όλα αυτά πια- «Ων…» ! Όχι όμως εγώ, σαν να λέει η Υμνογράφος στο όνομα κάθε μετανοούντος χριστιανού, κάθε άσωτου επιστρέφοντος στον Πατέρα Θεό ! «Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου».«Αμαρτιών μου τα πλήθη, λοιπόν, απέναντι στην ανεξιχνίαστη άβυσσο της θείας κρίσης Σου ψυχοσώστη Σωτήρα μου» ! «Μη με την σην δούλην, τον σον δούλον, μετανοούντας παρίδεις, είμαι βέβαιη-βέβαιος ότι δεν θα προσπεράσεις, γιατί είσαι ο αμέτρητον έχων το έλεος». Η μόνη ελπίδα σωτηρίας για κάθε χριστιανό, για κάθε άνθρωπο που φτάνει να μετανοεί, να γυρίζει στο Μόνο που τον αγαπά Πατέρα !
Κατάθεση ελπίδας σε μόνιμη βάση για κάθε χριστιανό και κάθε άνθρωπο που επιστρέφει στο Θεό ο Ύμνος αυτός ! Όντως δοξολογία στο Θεό της Αγάπης, μιας Αγάπης που προεκτείνεται σε άπειρο έλεος, και ευτυχής όποιος «ποντάρει» έγκαιρα σ’ αυτό. Γιατί πάντα «έτι μακράν απέχοντος», αρπάζει με το βλέμμα του αυτόν που επιστρέφει, ο Θεός, και τρέχει και τον αγκαλιάζει ως στην Παραβολή του Ασώτου, πρώτος Αυτός ! Έτσι εξηγείται γιατί Μ. Τρίτη βράδυ οι Ναοί είναι γεμάτοι πιστούς χριστιανούς, αυτά ακουμπούν την ψυχή τους δυνατά, καλύτερα, το είναι τους ανακουφιστικά !
Θα έλεγα λοιπόν ότι, μετά από το υπέροχο, «την σην αισθομένη θεότητα» στην αρχή, και στο τέλος του τα, «αμαρτιών μου τα πλήθη», απέναντι στο, «και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει ψυχοσώστα Σωτήρ μου», κατά το «άβυσσος άβυσσον επικαλείται», η άβυσσος της αμαρτίας μπαίνει απέναντι στην ανεξιχνίαστη άβυσσο της εν ελέω κρίσης του Ψυχοσώστη Σωτήρα», καταλαγιάζουν ψυχές κάθε χρόνο Μ. Τρίτη βράδυ, και ίσως κυοφορούν ελπίδα σωτηρίας ! Κύριος οίδε. Χρέος δικό μου, δικό σας, χρέος κάθε χριστιανού η ευχή-προσευχή να συμβαίνει αυτό στους αιώνες των αιώνων, που θα ψέλνεται και θα ακούγεται με ευλάβεια και κατάνυξη το υπέροχο Δοξαστικό Οσίας Κασσιανής μοναχής το υπέροχο ! Θείο δώρο για βηματισμό τις επόμενες Μεγάλες Μέρες στο Σταυρό, το θάνατο, την Ανάσταση του Χριστού».
Μεγάλη Τρίτη 2019.
Με «την αγάπην την πρώτην ην ουκ αφήκα …»
Αθανάσιος Κοτταδάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου