Ὁ Σταυρός πηγή δωρεῶν (Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου)

 1.Ο Σταυρός κατάργησε την αμαρτία, έγινε για την οικουμένη καθαρτικό φάρμακο, μέσο συμφιλιώσεως μετά από πολυχρόνια έχθρα ανάμεσα στον άνθρωπο και το Θεό, άνοιξε τις πόρτες του ουρανού, έκανε τους εχθρούς φίλους, επανέφερε τον άνθρωπο, που είχε πέσει, στον ουρανό, εγκατέστησε την ανθρώπινη φύση μας στα δεξιά του θρόνου του Θεού, μας χάρισε άπει­ρα άλλα αγαθά.
2.Σάν στεφάνι, έτσι ας περιφέ­ρουμε το Σταυρό του Χριστού. Γιατί δι’ αυτού πραγματοποιούνται όλα τα σχετικά με τη σωτηρία μας. Αν πρόκειται να αναγεννηθούμε, ο Σταυρός είναι παρών· είτε πρόκειται να πάρουμε τη μυστική εκείνη τρο­φή της θείας Ευχαριστίας, είτε να χειροτονηθούμε, είτε οτιδήποτε άλ­λο πρόκειται να κάνουμε, παντού παρευρίσκεται το σύμβολο της νί­κης μας. Γι’ αυτό και στα σπίτια μας και στους τοίχους μας και στις πόρ­τες μας και στο μέτωπό μας και στη σκέψη μας με μεγάλη προθυμία τον χαράζουμε. Γιατί αυτό είναι το ση­μείο και το σύμβολο της σωτηρίας μας και της ελευθερίας όλων των ανθρώπων και της επιεικείας και αγάπης του Κυρίου μας προς εμάς…
Αυτός ο Σταυρός και για τους προ­γόνους μας και για μας τώρα, άνοι­ξε τις κλεισμένες πόρτες· αυτός κα­τάργησε τη δύναμη των δηλητηρι­ωδών φαρμάκων· αυτός κατέλυσε τη δύναμη του κώνειου· αυτός θερά­πευσε τις δαγκωματιές των δηλητη­ριωδών θηρίων. Γιατί, αν άνοιξε τις πύλες του Άδη και άπλωσε τις αψί­δες των ουρανών και άνοιξε την είσ­οδο του παραδείσου και κατέστρεψε τη δύναμη του διαβόλου, τί το παράξενο, αν κατανίκησε τα δηλητη­ριώδη φάρμακα και τα θηρία και τα άλλα παρόμοια;…Αυτός ο Σταυρός έσωσε και επανέφερε στο Θεό την οικουμένη, έδιωξε την πλάνη, επανέφερε την αλήθεια, τη γη την έ­κανε ουρανό, τους ανθρώπους τους έκανε αγγέλους. Εξαιτίας αυτού οι δαίμονες δεν είναι πλέον φοβεροί, αλλ’ άξιοι περιφρονήσεως· ούτε ο θάνατος είναι θάνατος, αλλά ύπνος. Εξαιτίας αυτού, όλα όσα ήταν α­ντίθετα στη σωτηρία μας, κατέρρευσαν και καταπατήθηκαν.
3.Αυτός ο Σταυρός, πριν από το σταυρικό θάνατο του Κυρίου, σήμαινε θάνατο καταραμένο, θάνατο ατιμωτικό, θάνατο χειρότερο από όλους. Αλλά να τώρα, έχει γίνει τι­μιότερος και από την ίδια τη ζωή, λαμπρότερος και από τα βασιλικά στέμματα, και όλοι τον περιφέρουμε στο μέτωπό μας και όχι μόνον δεν ντρεπόμαστε, αλλά και είμαστε πε­ρήφανοι γι’ αυτόν. Όχι μόνον οι άν­θρωποι του λαού, αλλά και αυτοί που φέρνουν στο μέτωπό τους τα στέμματα, πάνω από τα στέμματα φέρνουν αυτόν και πολύ εύλογα· γιατί είναι ανώτερος από άπειρα στέμματα. Επειδή, το μεν στέμμα στολίζει το κεφάλι, ενώ ο Σταυρός διασφαλίζει τη διάνοια. Αυτό είναι μέσο άμυνας εναντίον των δαιμό­νων, αυτό το στέμμα καταργεί τα ψυχικά νοσήματα· αυτό είναι όπλο ακατανίκητο· αυτό τείχος ακαταμάχητο· αυτό ασφάλεια ακαταγώνιστη. Δεν διαλύει μόνον τις εφόδους των βαρβάρων και τις επιδρομές των εχθρών, αλλά και αυτών ακόμη των άγριων δαιμόνων τις φάλαγγες.

4. Δεν θα έσφαλε δε κάποιος, αν ονόμαζε και το Σταυρό ράβδο δυνάμεως. Γιατί αυτή η ράβδος μετέβαλε τη γη και τη θάλασσα και τις γέμισε με πολλή δύναμη. Με τη ράβδο αυτή οι Απόστολοι ξεχύθηκαν σ’ όλα τα μέρη της οικουμένης και πρα­γματοποίησαν όλα εκείνα τα θαυμα­στά κατορθώματα. Αυτή τη ράβδο φέροντας μαζί τους κατόρθωναν τα πάντα, κάνοντας αρχή από τα Ιε­ροσόλυμα.
5. Οι βασιλείς λοιπόν βγάζοντας τα στέμματά τους, φορούν το Σταυ­ρό, το σύμβολο του θανάτου του Χριστού· ο Σταυρός τοποθετείται στις πορφύρες των βασιλέων, ο Σταυρός στα στέμματα, ο Σταυρός συνοδεύει τις προσευχές, ο Σταυρός χαράσσεται στα όπλα, πάνω στην Αγία Τράπεζα υπάρχει Σταυρός, και σ’ ολόκληρη την οικουμένη ο Σταυρός λάμπει περισσότερο από τον ήλιο… Συνεχώς όλοι χαράσσουν το σημείο του Σταυρού στο επισημότερο από τα μέλη του σώματός τους και το περιφέρουν κάθε μέρα τυπω­μένο σαν σε στήλη πάνω στο μέτωπό τους…Ευχαρίστως λοιπόν θα ρωτούσα τον ειδωλολάτρη, πώς ο Σταυρός, το σύμβολο αυτό της κα­ταδίκης και του καταραμένου αυτού θανάτου, του σταυρικού, έγινε σ’ ό­λους περιπόθητος και περιζήτητος, αν δεν ήταν μεγάλη η δύναμη Αυτού που σταυρώθηκε;