Η πρώτη και δεύτερη Ανάσταση, του Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου,

Η πρώτη και δεύτερη Ανάσταση

του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου

και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου

(Η Πασχαλινή Εγκύκλιος, 2011)

Η Ανάσταση τού Χριστού, πού εορτάζουμε πανηγυρικά, ύστερα από πολυήμερη νηστεία, μετάνοια καί προσευχή, είναι τό κεντρικό μυστήριο τής πίστεως καί τής εν Χριστώ ζωής μας. Χωρίς τήν Ανάσταση τού Χριστού θά βρισκόμασταν κάτω από τό κράτος τού θανάτου, τής αμαρτίας καί τού διαβόλου καί δέν θά υπήρχε καμμιά διέξοδος ζωής. Γι’ αυτό καί ο Απόστολος Παύλος διακηρύττει: «ει δέ Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις υμών έτι εστέ εν ταίς αμαρτίαις υμών» (Α' Κορ. ιε', 17). Ο Χριστός μέ τήν Ανάστασή Του έδωσε τήν Χάρη καί σέ μάς νά αναστηθούμε πνευματικά από τήν ζωή αυτή, αλλά καί σωματικά κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού, όπως ομολογούμε στό Σύμβολο τής Πίστεως: «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών καί ζωήν τού μέλλοντος».

Συνήθως, όταν εξετάζουμε τό θέμα τής Αναστάσεως από πλευράς λειτουργικού τυπικού κάνουμε λόγο γιά πρώτη Ανάσταση, πού είναι ο όρθρος καί η θεία Λειτουργία πού γίνεται τό βράδυ τού Πάσχα, καί γιά δεύτερη Ανάσταση, πού είναι η Ακολουθία τού Εσπερινού τής Αγάπης, η οποία γίνεται ανήμερα τού Πάσχα, τό απόγευμα δηλαδή τής Κυριακής τού Πάσχα. Όμως, στήν Αγία Γραφή η έκφραση πρώτη καί δεύτερη Ανάσταση, συνδέεται μέ τούς πιστούς Χριστιανούς καί αναφέρεται στήν πνευματική ζωή. Χαρακτηριστικό είναι τό χωρίο τού Ευαγγελιστού Ιωάννη πού είναι γραμμένο στήν Αποκάλυψη: «μακάριος ο έχων μέρος εν τή αναστάσει τή πρώτη» (Αποκ. κ', 5). Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πρώτη ανάσταση, στήν οποία μετέχουν οι άγιοι, καί δεύτερη ανάσταση.

Γιά νά δούμε ποιό είναι τό θεολογικό νόημα τής πρώτης καί δεύτερης αναστάσεως πρέπει νά εξετάσουμε πρώτα τί είναι πρώτος καί δεύτερος θάνατος. Πρώτος θάνατος είναι ο χωρισμός τού ανθρώπου από τόν Θεό, ο Οποίος είναι η πραγματική ζωή, καί δεύτερος θάνατος είναι ο οριστικός χωρισμός τών αμαρτωλών από τόν Θεό πού θά γίνη κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού. Έτσι, πρώτη ανάσταση είναι η κοινωνία τού ανθρώπου μέ τόν Θεό, όσο ο άνθρωπος ζή στόν κόσμο αυτόν μέσα στήν Εκκλησία, καί δεύτερη ανάσταση είναι η κοινωνία του μέ τόν Θεό, κατά τήν Δευτέρα Παρουσία Του, όταν θά αναστηθή καί τό σώμα του.

Επομένως, έχει μεγάλη σημασία η πρώτη ανάσταση πού γίνεται μέσα στήν Εκκλησία, όταν ο άνθρωπος ζή βιολογικά. Πρόκειται γιά τήν «περίοδον χιλίων ετών». Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στήν Αποκάλυψη κάνει λόγο γι’ αυτούς οι οποίοι δέν προσκύνησαν τό θηρίο καί τήν εικόνα του καί δέν έλαβαν τό χάραγμα στό μέτωπό τους καί στό χέρι τους καί οι οποίοι «έζησαν καί εβασίλευσαν μετά τού Χριστού χίλια έτη» (Αποκ. κ', 4). Ποιά είναι αυτή η περίοδος τών χιλίων ετών;

Κατά τόν άγιο Ανδρέα Καισαρείας ο χρόνος τών χιλίων ετών είναι συμβολικός καί χαρακτηρίζεται η περίοδος «από τής τού Χριστού παρουσίας μέχρι τής τού Αντιχρίστου ενδημίας», δηλαδή, η περίοδος τής Εκκλησίας στήν ιστορία. Όσοι ζούν αληθινά στήν Εκκλησία μέ τά μυστήρια καί τήν άσκηση βιώνουν τήν πρώτη ανάσταση καί η δεύτερη ανάσταση θά γίνη όταν θά αναστηθούν καί τά σώματά τους στήν Δευτέρα έλευση τού Χριστού.

Έτσι, κατά τόν άγιο Ανδρέα Καισαρείας, υπάρχουν δύο θάνατοι καί δύο αναστάσεις. Ο πρώτος θάνατος είναι ο πνευματικός καί σωματικός θάνατος, πού προήλθε από τήν ανυπακοή τού ανθρώπου στήν εντολή τού Θεού, ο δέ δεύτερος θάνατος είναι η αιώνια κόλαση. Κατ' επέκταση, η πρώτη ανάσταση είναι «η εκ νεκρών έργων ζωοποίησις», πού γίνεται μέ τό Βάπτισμα, τό Χρίσμα καί τήν νέκρωση τών παθών, η δέ δεύτερη ανάσταση είναι η μεταποίηση «εκ φθοράς τών σωμάτων εις αφθαρσίαν».

Αυτό σημαίνει ότι, όταν ζούμε μέσα στήν Ορθόδοξη Εκκλησία, μέ τά μυστήρια καί τήν άσκηση, μετέχουμε στήν πρώτη ανάσταση, η οποία, όπως γράφει ο Άνθιμος Ιεροσολύμων, είναι η «η δόξα τού Θεού καί η χάρις», τήν οποίαν λαμβάνουν «εν τώ παρόντι βίω οι άγιοι». Σέ αυτούς πού ζούν τήν πρώτη ανάσταση δέν έχει εξουσία «ο θάνατος ο δεύτερος, ός εστιν ο απομακρυσμός τού Θεού».

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μακαρίζει εκείνον πού μετέχει στήν πρώτη ανάσταση από τώρα όσο ζή τήν βιολογική του ζωή. Αυτός είναι άγιος: «μακάριος καί άγιος ο έχων μέρος εν τή αναστάσει τή πρώτη», γιατί «επί τούτων ο δεύτερος θάνατος ουκ έχει εξουσίαν». Αυτοί πού μετέχουν τής πρώτης αναστάσεως θά είναι «ιερείς τού Θεού καί τού Χριστού, καί βασιλεύσουσι μετ’ αυτού χίλια έτη» (Αποκ. κ', 6).

Η Εκκλησία, αγαπητοί αδελφοί καί τέκνα εν Κυρίω αγαπητά, μέ όλη αυτήν τήν λαμπρότητα μέ τήν οποία εορτάζει τήν Ανάσταση τού Χριστού θέλει νά μάς ενθαρρύνη καί νά μάς παρακινήση νά ζήσουμε τήν πρώτη ανάσταση από τώρα, δηλαδή τήν ελευθέρωσή μας από τά πάθη καί τήν ζωή τής αναστάσεως τού Χριστού μέσα στήν καρδιά μας. Έτσι, αποφεύγουμε τόν θάνατο τής αμαρτίας πού ενεργείται μέσα μας. Μέ αυτόν τόν τρόπο βιώνουμε τήν Χάρη, τήν αγάπη καί τήν ειρήνη τού Χριστού μέσα μας καί αυτή η ζωή απλώνεται γύρω μας. Καί τότε θά υπάρχη καί η ελπίδα τής δευτέρας Αναστάσεως, τής αιωνίου κοινωνίας μέ τόν Χριστό.