Τό Ἀπολυτίκιο καί ἡ Εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2019

Τοιχογραφία ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Καθεδρικὸ Ναὸ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου

Πρός τούς Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Χριστός Ἀνέστη!

Ἀξιωθήκαμε νά ἑορτάσουμε καί ἐφέτος τό σταυρώσιμο καί ἀναστάσιμο Πάσχα, δηλαδή νά μετάσχουμε τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός πάνω στόν Σταυρό ἐνίκησε τόν θάνατο, τήν ἁμαρτία καί τόν διάβολο καί μέ τήν Ἀνάστασή Του χορήγησε στούς Μαθητές Του τήν εἰρήνη Του, ἀλλά ἔδωσε καί τό Ἅγιον Πνεῦμα γιά νά συγχωροῦν τίς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων πού τό ἐπιθυμοῦν.

Αὐτά τά γεγονότα εἶναι συγκλονιστικά, ἀλλά δυστυχῶς, ὅταν δέν ἔχουμε πνευματικές αἰσθήσεις, τά θεωροῦμε ὡς εὐκαιρία ἐκδρομῶν, σωματικῆς χαλαρώσεως, ὡς περίοδο διακοπῶν ἤ ἀκόμη καί ὡς ἡμέρες ἱκανοποιήσεως τῶν παθῶν.

Ἡ Ἐκκλησία πανηγυρίζει τά γεγονότα αὐτά μέ τήν θεολογία της καί τόν δικό της ρυθμό. Ὅλο τό νόημα τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ τό ἐκφράζει στά τροπάρια, τίς ἀκολουθίες, ἰδιαιτέρως στήν θεία Λειτουργία, καί στήν εἰκονογραφία της.

Τό θεολογικό νόημα κάθε Δεσποτικῆς καί Θεομητορικῆς ἑορτῆς, ὅπως καί κάθε ἑορτῆς ἁγίων, ἐκφράζεται μέ ἁπλό, ἀλλά καί θαυμαστό τρόπο στά ἀπολυτίκια καί τίς ἱερές εἰκόνες. Τά ἀπολυτίκια εἶναι μικρά τροπάρια, τά ὁποῖα ψάλλονται πρίν τήν ἀπόλυση τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ, γι’ αὐτό χαρακτηρίζονται ὡς ἀπολυτίκια, καί οἱ ἱερές εἰκόνες ἁγιογραφοῦνται μέ θεολογικό τρόπο, λιτανεύονται ἀπό τούς Ἱερεῖς καί τοποθετοῦνται σέ ἕναν ὁρισμένο τόπο γιά νά ἀποδίδεται ἡ τιμητική προσκύνηση στόν εἰκονιζόμενο ἀπό τούς πιστούς.

Μέσα σέ αὐτό τό περιεχόμενο πρέπει κανείς νά δῆ τό ἀπολυτίκιο καί τήν εἰκόνα τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Τό ἀπολυτίκιο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ γνωστός ὕμνος, πού εἶναι ὁ πνευματικός παιάνας τοῦ Χριστιανισμοῦ, τόν ὁποῖο ψάλλουμε πανηγυρικά αὐτές τίς ἡμέρες καί δέν χορταίνουμε νά τό ἐπαναλαμβάνουμε πολλές φορές: «Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος». Δηλαδή, ὁ Χριστός ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς, ἀφοῦ πάτησε καί νίκησε τόν θάνατο μέ τόν θάνατό Του, καί χάρισε τήν ζωή σέ αὐτούς πού εἶναι στά μνήματα.

Ἡ εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι μιά εἰκονογραφική παρουσίαση αὐτοῦ τοῦ τροπαρίου. Δείχνει τόν Χριστό νά ἔχη νικήσει τόν θάνατο, «θανάτῳ θάνατον πατήσας». Ἐπίσης, δείχνει ὅτι μέ τά δύο χέρια Του ἐγείρει ἀπό τούς τάφους τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα καί τούς δίνει ζωή. Δέν ἐλευθερώνει ἁπλῶς τίς ψυχές τους ἀπό τόν Ἅδη, ἀλλά ἀνασταίνει καί τά σώματά τους ἀπό τούς τάφους, ὁπότε ἀποδίδει τήν φράση «καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος». Γενικά, ἡ εἰκόνα αὐτή δείχνει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀνάσταση τῶν ἀνθρώπων ἀπό τά μνήματα.

Ἔτσι, τήν περίοδο τοῦ Πάσχα ἀσπαζόμαστε τήν ἱερά εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως καί συγχρόνως ψάλλουμε τό «Χριστός Ἀνέστη» καί μάλιστα μέ τόν πανηγυρικό καί θριαμβευτικό ἦχο τοῦ πλαγίου πρώτου. Καί τά δύο συντονίζονται μεταξύ τους, ἀφοῦ τό Ἀπολυτίκιο δείχνει τό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς καί ἡ εἰκόνα ἁγιογραφεῖ τό θεολογικό νόημα καί τοῦ Ἀπολυτικίου καί τῆς ἑορτῆς.

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τά ρύθμισαν ὅλα καλά καί εὐλογημένα, ὥστε καί νά ψάλλουμε τόν θρίαμβο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς καταργήσεως τοῦ θανάτου, γιά νά τό ἀκοῦμε, ἀλλά καί νά τό βλέπουμε μέ τήν ἱερά εἰκόνα, καθώς ἐπίσης νά ψηλαφοῦμε τό μεγάλο αὐτό μυστήριο μέ τόν τιμητικό ἀσπασμό τῆς εἰκόνος.

Ἔτσι, ὅλες οἱ αἰσθήσεις, ψυχικές καί σωματικές, λαμβάνουν πληροφορία καί ἐμπειρική γνώση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς καταργήσεως τοῦ θανάτου, ὥστε νά ἀποκτήσουμε πίστη ἀκλόνητη καί βεβαία ἐλπίδα, ὅτι μποροῦμε μέ τόν Χριστό νά ἀναστηθοῦμε πνευματικά ἀπό τήν ἁμαρτία καί θά ἀναστηθοῦν καί τά σώματά μας κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μέ αὐτό πού ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».

Καί μέ ὅλα αὐτά ἡ Ἐκκλησία ἀποβλέπει ὄχι μόνον στό νά ἐκδιώξη ἀπό μέσα μας τόν φόβο τοῦ θανάτου, ἀλλά καί στό νά μᾶς γεμίση μέ τό πλήρωμα τῆς ζωῆς καί μάλιστα μέ τήν ἐλπίδα τῆς αἰώνιας ζωῆς καί τήν πίστη στήν συνάντησή μας μέ τόν Χριστό, τόν νικητή τοῦ θανάτου.

Ἑπομένως, ὅταν ψάλλουμε τό «Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος», πρέπει νά ἐνθυμούμαστε τήν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ πού τό ἐκφράζει, καί ὅταν προσκυνᾶμε τήν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ πρέπει νά ψάλλουμε τό «Χριστός Ἀνέστη», ὥστε ἡ ζωή μας νά γεμίση μέ ἐλπίδα, φῶς καί ἀλήθεια. Αὐτό εἶναι τό μεγάλο μυστήριο τῆς πίστεώς μας.
Χριστός Ἀνέστη, ἀδελφοί!

Μέ ἀναστάσιμες πατρικές εὐχές
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ