Πιστεύουμε στην ανάσταση των νεκρών. Θα αναστηθούν, σίγουρα, μια μέρα οι νεκροί.
Όταν λέμε ανάσταση, εννοούμε βέβαια την ανάσταση των σωμάτων.
Ανάσταση σημαίνει το ξαναζωντάνεμα αυτού που έχει καταρρεύσει. Γιατί,
πώς θα μπορούσαμε να μιλάμε για ανάσταση ψυχών, αφού οι ψυχές είναι
αθάνατες;
Αν εννοούμε ως θάνατο το χωρισμό της ψυχής από το σώμα, τότε ανάσταση
είναι ασφαλώς η επανένωση της ψυχής και του σώματος. Ως ανάσταση
εννοούμε την αναδημιουργία και ανακαίνιση της ζωντανής ύπαρξης, που είχε
πριν διαλυθεί στα στοιχεία που την αποτελούσαν και αναδημιουργήθηκε.
Το σώμα λοιπόν, που έχει με το θάνατο καταστραφεί και διαλυθεί, αυτό
το ίδιο θα αναστηθεί άφθαρτο. Έχει τη δύναμη οπωσδήποτε ο Θεός να
αποφασίσει να αναστήσει το διαλυμένο σώμα. Εκείνος που αρχικά το είχε
δημιουργήσει από της γης το χώμα, τώρα που αυτό έχει διαλυθεί και έχει
ξαναγυρίσει στη γη, από την οποία το είχε πριν πάρει ο Δημιουργός του.
Αν δεν υπάρχει ανάσταση, τότε κι εμείς ας φάμε και ας πιούμε, ας ζήσουμε τη ζωή μας μέσα στις απολαύσεις και τις ηδονές.
Αν δεν υπάρχει ανάσταση, τότε σε τί θα διέφερε άραγε ο άνθρωπος από
τα ζώα; Αν δεν υπάρχει ανάσταση, τότε θα πρέπει να μακαρίζουμε τα ζώα
που ζουν έξω στη φύση, χωρίς να γεύονται καμιά θλίψη.
Αν δεν υπάρχει ανάσταση, τότε ασφαλώς, ούτε Θεός υπάρχει, ούτε Θεία Πρόνοια. Τότε όλα πηγαίνουν κι έρχονται, έτσι στην τύχη.
Δέστε, βλέπουμε ολόγυρα μας πολλούς δίκαιους και ενάρετους ανθρώπους
να είναι φτωχοί και να αδικούνται, μη βρίσκοντας από πουθενά βοήθεια σ’
αυτή τη ζωή. Αντίθετα. παρατηρούμε τους αμαρτωλούς και τους άδικους να
περνάνε πολύ καλά, μέσα στον πλούτο και μέσα σε κάθε είδους απόλαυση. Ας
μού πείτε τώρα όμως, ποιός λογικός άνθρωπος θα το θεωρούσε αυτό απόφαση
δίκαιου Κριτή ή σοφής Πρόνοιας για τον άνθρωπο;
Θα γίνει λοιπόν σίγουρα, θα γίνει η ανάσταση των νεκρών. Γιατί ο Θεός
είναι δίκαιος και θα δώσει τον μισθό που αξίζουν όσοι κάνουν υπομονή
και τηρούν το θέλημά Του.
Αν η ψυχή βέβαια, έχει αγωνιστεί σ’ αυτή τη ζωή μόνη της, για την
άσκηση της αρετής, μόνο αυτή και θα στεφανώσει. Αν μόνο αυτή αναμείχθηκε
στις εφήμερες απολαύσεις, τότε δίκαια και μόνη της θα τιμωρηθεί. Επειδή
όμως η ψυχή δεν επιδόθηκε ούτε στην άσκηση της αρετής, ούτε στη βίωση
της κακίας μόνη της, χωρίς το σώμα, θα απολαύσουν δίκαια και τα δύο μαζί
τήν αμοιβή για τα έργα τους.
Και η Αγία Γραφή, επίσης, μας βεβαιώνει ότι θα γίνει η ανάσταση των
σωμάτων. Μετά τον κατακλυσμό είπε ο Θεός στον Νώε: «Σας τα έχω χαρίσει
όλα, όπως σας έχω δώσει το χλωρό χορτάρι. Μόνο δεν θα τρώτε κρέας
ζωντανό, δηλαδή το αίμα του. Αλλά και το δικό σας αίμα. που είναι η ζωή
σας, θα το ζητήσω πίσω. Θα το ζητήσω από κάθε ζώο και από κάθε άνθρωπο.
Για κάθε άνθρωπο. θα ζητήσω τη ζωή του από τον συνάνθρωπό του». Πώς
λοιπόν θα ζητήσει απολογία ο Θεός για το αίμα του ανθρώπου από τα άγρια
θηρία; Δεν σημαίνει άραγε αυτό, ότι θα αναστήσει τα σώματα των ανθρώπων
που πεθαίνουν; Γιατί, ασφαλώς, δεν θα πεθαίνουν μόνο τα θηρία, αντί για
τον άνθρωπο που έχουν φάει.
Ο Μωϋσής πάλι λέει: «Εγώ είμαι ο Θεός του Αβραάμ και ο Θεός του Ισαάκ
και ο Θεός του Ιακώβ. Δεν είναι ο Θεός. Θεός νεκρών». Δεν είναι δηλαδή
Θεός αυτών που έχουν πεθάνει και δεν υπάρχουν πια, αλλά Θεός των
ζωντανών. Αυτών που τώρα οι ψυχές τους βρίσκονται στα χέρια Του, αλλά
και που τα σώματά τους θα ζήσουν, μετά την ανάσταση των νεκρών.
Ο θεοπάτορας Δαυίδ λέει επίσης προς τον Θεό: «Θα αποσύρεις το πνεύμα
τους και θα αφανισθούν και θα γυρίσουν πίσω στο χώμα απ’ το οποίο
πλάστηκαν». Εδώ ακριβώς ο Προφήτης αναφέρεται στα σώματα. Μετά
προσθέτει: «Θα ξαναστείλεις και θα ξεχύσεις πάνω τους το Πνεύμα σου και
θα ξανακτιστούν και θα ανακαινίσεις το πρόσωπο της γης».
Ο Προφήτης Ησαΐας επίσης λέει: «θα αναστηθούν οι νεκροί και θα
σηκωθούν όσοι βρίσκονται στα μνήματα». Είναι βέβαια, ολοφάνερο ότι στα
μνήματα δεν βάζουμε τις ψυχές, αλλά τα σώματα.
Ο μακάριος Προφήτης Ιεζεκιήλ γράφει: «Και καθώς προφήτευα, έγινε
ξαφνικά σεισμός, και έφερε μπροστά μου τα οστά ένα προς ένα. καθένα
συναρμολογημένο με το διπλανό του. Και ξαφνικά βλέπω να τα ζώνουν νεύρα
και να αναφύονται σάρκες, οι οποίες τα περιέβαλαν όλα και οι σάρκες
περιβλήθηκαν από δέρμα». Μετά διδάσκει πως με Θείο πρόσταγμα γύρισαν
πάλι στα σώματα οι ψυχές τους.
Ο Προφήτης Δανιήλ επίσης λέει: «Εκείνο τον καιρό θα παρουσιασθεί ο
Μέγας Αρχάγγελος Μιχαήλ, εκείνος που προστατεύει το λαό σου. Τότε θα
είναι εποχή θλίψης, θλίψη που δεν θα έχει ξανασυμβεί από τότε που ήρθε ο
άνθρωπος στη γη, μέχρι εκείνη την ημέρα. Εκείνο τον καιρό θα σωθεί ο
λαός μου και καθένας που είναι γραμμένος στο βιβλίο της ζωής. Και πολλοί
από εκείνους που κοιμούνται στο χώμα της γης θα αναστηθούν. Άλλοι από
αυτούς θα ζήσουν αιώνια κι άλλοι θα αναστηθούν. για να ντραπούν για τα
έργα τους και να καταισχυνθούν. Οι συνετοί όμως θα λάμψουν σαν το λαμπρό
στερέωμα, κι όσοι βοήθησαν πολλούς, για να κρατήσουν την πίστη τους, θα
λάμψουν σαν τα αστέρια, αιώνια». Λέγοντας λοιπόν ο Προφήτης «πολλοί απ
’ όσους
κοιμούνται στα χώματα της γης θ’ αναστηθούν», είναι ολοφάνερο ότι
κηρύττει την ανάσταση των σωμάτων. Γιατί, αναμφίβολα, κανείς δεν θα
μπορούσε να ισχυρισθεί ότι οι ψυχές κοιμούνται στα χώματα της γης.
Ο Κύριος μας όμως. στα ιερά Ευαγγέλια, μίλησε ξεκάθαρα για την
ανάσταση των νεκρών. Εκείνος μας είπε: «Θα ακούσουν όσοι βρίσκονται στα
μνήματα τη φωνή του Υιού του Θεού. κι εκείνοι που έχουν ζήσει ενάρετα,
θ’ αναστηθούν για να ζήσουν αιώνια, εκείνοι όμως που έζησαν στην αμαρτία
θα αναστηθούν για να κριθούν για όσα έχουν κάνει». Και σίγουρα, δεν θα
βρισκόταν ποτέ άνθρωπος με μυαλό, που να έλεγε ότι οι ψυχές κοιμούνται
στα μνήματα.
Ο Κύριος βέβαια δεν μας αποκάλυψε τα σχετικά με την ανάσταση των
σωμάτων, μονάχα με τη διδασκαλία Του, αλλά και με τα θαύματα που έκανε.
Πρώτα-πρώτα ας αναφέρουμε την ανάσταση του Λαζάρου, που ήταν τέσσερις
ημέρες πεθαμένος και που είχε αρχίσει να αποσυντίθεται και να μυρίζει.
Ανέστησε δηλαδή ο Κύριος, όχι μονάχα ψυχή χωρίς σώμα. αλλά το ίδιο το
σώμα που είχε ήδη αποσυντεθεί. Γιατί, πώς θα μπορούσε να πιστέψει κανείς
ότι αναστήθηκε ο Λάζαρος και ξαναγύρισε στη ζωή, αν δεν τον αναγνώριζε
κανείς από τα γνωστά χαρακτηριστικά του προσώπου του;
Ο Κύριος όμως ανέστησε τον Λάζαρο, αν και επρόκειτο ο Λάζαρος να
ξαναπεθάνει, για να φανερώσει τη θεότητά Του και για να μας βεβαιώσει
επίσης για τη δική Ταυ. αλλά και για τη δική μας ανάσταση. Ο ίδιος ο
Κύριος έγινε απαρχή
1 της τελικής ανάστασης. Εκείνος που ως
Θεός δεν θα γνωρίσει ποτέ το θάνατο. Γι’ αυτό και ο θειος απόστολος
Παύλος έλεγε: «Αν δεν θα αναστηθούν οι νεκροί, τότε, ούτε ο Χριστός έχει
αναστηθεί. Κι αν ο Χριστός δεν έχει αναστηθεί, τότε είναι ψευδής και
ματαία η πίστη μας. Και συνεπώς, ακόμα είμαστε βουτηγμένοι στις αμαρτίες
μας». Και πάλι λέει: «Τώρα ο Χριστός έχει αναστηθεί και αυτή η Ανάστασή
Του μας βεβαιώνει ότι θα ακολουθήσει στη συνέχεια και των νεκρών
ανθρώπων η ανάσταση». Επίσης λέει: «Ο Χριστός είναι ο πρώτος που
αναστήθηκε». Και στην προς θεσσαλονικείς Επιστολή του πάλι λέει: «Αν
πιστεύουμε ότι πράγματι ο Χριστός πέθανε και αναστήθηκε, έτσι και ο
Θεός. εκείνους που έχουν κοιμηθεί με πίστη στον Ιησού Χριστό, θα τους
αναστήσει μαζί Του». Είπε «έτσι», δηλαδή όπως ακριβώς αναστήθηκε ο
Χριστός.
Είναι, βέβαια, ολοφάνερο ότι η ανάσταση του Κυρίου ήταν ένωση της
ψυχής με το σώμα. το οποίο παρέμεινε άφθαρτο (γιατί αυτά είχαν με το
θάνατο χωρίσει). Εκείνος από πριν είχε πει: «Λύσατε το ναό τούτο, και σε
τρείς ημέρες θα τον οικοδομήσω». Και μάρτυρας αξιόπιστος αυτής της
αλήθειας είναι το ιερό Ευαγγέλιο, το οποίο μας βεβαιώνει ότι ο Κύριος
μιλούσε για το δικό Του σώμα. « Ψηλαψήστε με και δέστε», είπε ο Κύριος
στους Μαθητές του, οι οποίοι νόμιζαν ότι βλέπουν «φάντασμα». « Εγώ
είμαι», τους λέει. «δεν έχω αλλάξει. Γιατί το πνεύμα δεν έχει σάρκα και
οστά. όπως βλέπετε εμένα να έχω». «Και αφού είπε αυτό τους έδειξε τα
χέρια και την πλευρά του» και τα έδωσε στον Θωμά για να τα ψηλαφήσει.
Δεν είναι άραγε αυτά αρκετά, για να σε βεβαιώσουν για την ανάσταση των
νεκρών σωμάτων;
Ο απόστολος Παύλος επίσης λέει: «Πρέπει το φθαρτό αυτό σώμα να
ενδυθεί την αφθαρσία και το θνητό σκήνωμα να ενδυθεί την αθανασία». Και
αλλού πάλι λέει: «Σπείρεται φθαρμένο και ανασταίνεται άφθαρτο. Σπείρεται
γεμάτο αρρώστιες και ανασταίνεται δυνατό. Σπείρεται άδοξο και
ανασταίνεται δοξασμένο. Σπείρεται σώμα ψυχικό» -εννοεί δηλαδή υλικό και
θνητό- «και ανασταίνεται σώμα πνευματικό». Ανασταίνεται δηλαδή και
είναι όμοιο με το σώμα του Χριστού, μετά την Ανάσταση. Σαν το σώμα
Εκείνου που περνάει μέσα με τις πόρτες κλειστές και σφραγισμένες. Σώμα
που δεν κουράζεται, που δεν έχει ανάγκη από τροφή, από ύπνο και νερό.
Γιατί θα είναι, λέει ο Κύριος, «όπως οι Άγγελοι του Θεού». Σ’ αυτά τα
σώματα τα αναστημένα, δεν θάχει πια θέση ο γάμος, ούτε η τεκνογονία.
Λέει λοιπόν, ο θείος απόστολος Παύλος: « Το δικό μας πολίτευμα βρίσκεται
στον ουρανό, απ’ όπου περιμένουμε και τον Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, ο
οποίος θα μετασχηματίσει το ταπεινό και άσημο σώμα μας, ώστε αυτό να
γίνει όμοιο με το δικό του δοξασμένο σώμα». Με αυτό που λέει, βέβαια,
δεν εννοεί το μετασχηματισμό του σώματος σε άλλη μορφή -μη βλασφημείς
λέγοντας κάτι τέτοιο- αλλά εννοεί, ασφαλώς, τη μεταβολή του σώματος από
τη φθορά ατών αφθαρσία.
Ίσως όμως ρωτήσει κανείς: Πώς θα αναστηθούν οι νεκροί; Απαντώ αμέσως:
Τί απιστία είναι αυτή; Τί ανοησία; Εκείνος που, με μόνη τη θέλησή Του.
μετέβαλε το χώμα σε σώμα. Εκείνος που έδωσε την προσταγή να μεγαλώσει
μια σταγόνα σπέρματος, μέσα στη μήτρα, και να δημιουργηθεί έτσι αυτό το
πολύμορφο και πολυποίκιλο όργανο του σώματος, δεν θα μπορέσει άραγε να
αναστήσει, με μόνη τη θέλησή Του, πολύ πιό εύκολα, το σώμα που είναι ήδη
δημιουργημένο και διαλυμένο;
«Και με ποιό σώμα», λέει. «θα αναστηθούν»; «Ανόητε άνθρωπε», αν δεν
σ’ αφήνει η πώρωσή σου να πιστεύεις στα λόγια του Θεού, τουλάχιστον,
πίστεψε στα έργα Του. «Γιατί δεν φυτρώνει εκείνο που εσύ σπέρνεις, αν
πρώτα δεν πεθάνει. Κι εκείνο που σπέρνεις δεν είναι ασφαλώς εκείνο που
θα φυτρώσει, αλλά σπέρνεις γυμνό σπόρο σιταριού ή κάποιου άλλου φυτού. Ο
Θεός όμως θέλησε και δίνει, μετά την ανάσταση, το ίδιο σώμα και σε κάθε
σπέρμα, το δικό του σώμα».
Κοίταξε λοιπόν, ότι οι σπόροι θάβονται μέσα στα αυλάκια του χωραφιού,
σαν σε τάφο. Ποιός άραγε έβαλε μέσα τους ρίζες, φύλλα, καλάμια, στάχυα
και αραχνοΰφαντα «άγανα»; Δεν το έκανε αυτό ο Δημιουργός του Σύμπαντος;
Δεν το ‘κανε η εντολή Εκείνου που τα δημιούργησε όλα;
Έτσι λοιπόν θα γίνει και η ανάσταση των νεκρών. Αυτό να πιστεύεις. Θα
γίνουν όλα με το θείο θέλημα και μ’ ένα μόνο νεύμα Του. Γιατί Εκείνος
έχει συνεργό στο θέλημά Του και τη δύναμη.
Θα αναστηθούμε λοιπόν, και θα ενωθούν οι ψυχές με τα σώματα. Αυτά θα
ανακαινιστούν και δεν θα φθείρονται πλέον. Θα αναστηθούμε και θα
παρουσιασθούμε όλοι μπροστά στο φοβερό βήμα του Χριστού. Τότε θα
παραδοθεί ο διάβολος και οι δαίμονές του και μαζί και ο δικός του
άνθρωπος, δηλαδή ο Αντίχριστος, Τότε θα πορευθούν όλοι οι ασεβείς και οι
αμαρτωλοί «στην άσβεστη κι αιώνια φωτιά», σε φωτιά όχι υλική σαν αυτή
πού έχουμε σ’ αυτή τη ζωή, αλλά σ’ εκείνη τη φωτιά που μόνο ο Θεός
γνωρίζει.
Οι ενάρετοι όμως, που εργάστηκαν το αγαθό θέλημα του Θεού, θα λάμψουν
σαν τον ήλιο. Οι δίκαιοι θα πορευτούν να ζήσουν, μαζί με τους
‘Αγγέλους, στην αιώνια ζωή. Θα ζήσουν αιώνια μαζί με τον Κύριο μας. τον
οποίο θα βλέπουν και ο οποίος θα τους έχει κοντά Του αιώνια. Εκεί θα
απολαμβάνουν την ατέλειωτη χαρά, που Εκείνος χαρίζει, καθώς θα Τον
υμνούν ακατάπαυστα, μαζί με τον Πατέρα και το Πανάγιο Πνεύμα, στους
απέραντους αιώνες. Αμήν.
(«Προσδοκώ Ανάσταση νεκρών.-Η ανάσταση των νεκρών κατά τους Πατέρες», εκδ. Ετοιμασία, Ι.Μ.Τιμίου Προδρόμου, Καρέας)
φθινόπωρο
τοῦ 379 μ.Χ., ὅταν ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἐπισκέφθηκε τὴν ἀδελφή του Ὁσία
Μακρίνα στὸν Πόντο, γιὰ νὰ παρηγορηθεῖ γιὰ τὸ θάνατο τοῦ ἀδελφοῦ τους
Μεγάλου Βασιλείου. Ἡ Μακρίνα ἦταν ἄρρωστη, λίγο πρὶν τὸ τέλος της, ἀλλὰ
εἶχε μαζὶ του ἕναν ἐνδιαφέροντα διάλογο ποὺ ἔδωσε ἀφορμὴ νὰ γραφτεῖ ὁ
παρὼν λόγος. Τὰ κυριώτερα σημεῖα του εἶναι τὰ ἑξῆς:
